107154

-    równość stron w procesie

-    prawo do obrony

-    nemo iudex in causa sua

Sprawa świątyni Preah Vihear (Kambodża vs Tajlandia, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, 1962)

Kambodża oparła się na braku protestu ze strony Tajlandii (świątynia po stronie Kambodży) wobec przedstawionych jej map francuskich z lat 1900 - uzasadniając sąd powołał zasadę prawa rzymskiego

-    qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset - kto milczy wyraża zgodę jeśli powinien i mógł mówić - traktując ją jako zasadę ogólną uznaną przez narody cywilizowane. Te zasady są niekwestionowane, prawie uniwersalne - bez nich nie może żaden

system funkcjonować - (np. res judicata). Ogólnie rzecz ujmując, ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane to zasady wspólne dla wszystkich systemów prawnych świata.

Po co prawu międzynarodowemu zasady ogólne wyprowadzane z porządków prawnych państw?

Każdy sąd może się znaleźć w pewnym momencie w sytuacji non liquet -przystąpi do rozstrzygania sprawy nim zorientuje się, że nie ma właściwie prawa regulującego dane kwestie w postaci ustawy czy precedensu sadowego. W takiej sytuacji sędzia krajowy wyprowadzi normę, która będzie mieć zastosowanie do dane sytuacji na podstawie czy to analogii do rozwiązań już istniejących, czy też bezpośrednio z ogólnych zasad rządzących systemem prawnym (np. interpretacja zasady demokratycznego państwa prawnego)

W prawie międzynarodowym sytuacja jest utrudniona ze względu na szczególny charakter prawa międzynarodowego, w szczególności można sobie wyobrazić sytuację, kiedy w sporze między państwami nie będzie można zidentyfikować prawa, które miałoby zastosowanie do jego rozstrzygnięcia, nie będzie można wskazać norm, które wiązałyby oba państwa uczestniczące w sporze. W takiej sytuacji trybunał międzynarodowy musiałby, gdyby art. 38 wymieniał tylko traktaty i prawo zwyczajowe

-    stwierdzić istnienie sytuacji non liquet i odmówić wydania orzeczenia. Aby do tego nie dopuścić, zdecydowano się do katalogu źródeł prawa dodać właśnie „zasady ogólne uznane przez narody cywilizowane", dzięki czemu sądy międzynarodowe mogą czerpać z porządków krajowych dla zapełnienia luki w prawie międzynarodowym.