oskarżonego, prawo do obrony, prawo do odwołania (nie ma jedno instancyjnego postępowania), domniemanie
niewinności, in dubio pro reo, reguła nebis in idem - nie można sądzić dwa razy o to samo, nemo se ipsum
acusaretenetum (nikt nie może być zmuszony do świadczenia przeciwko sobie -prawo do milczenia), nie wolno
stosować w stosunku do oskarżonego żadnych represyjnych metod do wydobywania informacji, prawo do uczciwego
procesu było pierwotnie interpretowane jako odnoszące się do postępowania tylko na sali sadowej, ale szybko
Amerykanie rozciągnęli je na prawo odnoszące się do pracy prokuratorów i policji -np. każdego oskarżonego trzeba
uprzedzić, że może odmówić zeznań, reguła owoców zatrutego drzewa (tylko w USA) - jeśli nieważny jest jakiś dowód, to
wszystkie inne dowody ujawnione na tej podstawie są też nieważne, postępowanie musi być uczciwe na wszystkie
rodzaje postępowań, nie tylko karne. W Polsce póki co te zasady tycza się do postępowania sądowego, co niestety nie
jest wystarczające (np. kontrolowane łapówki, bezprawne obietnice, etc).
Nowy sceptycyzm - czy reformy nie są przesada, czy współczesny proces nie chroni przestępców przed społeczeństwem?
PiS starał się powstrzymać proces liberalizacji procedury.
Ruch reformacyjny nie zatrzymał się na samej reformie i dodaniu elementów koncyliacyjnych
Dlaczego ludzie nie chcą mediacji?
- sala sądowa nie jest dobrym miejscem do godzenia się (strony boja się, że w sytuacji, gdy nie dojdzie do ugody, to
zostanie wykorzystane przeciwko niemu, np. przyznanie się do bicia żony)
- sądy są przeciążone - mediacje i negocjacje też w praktyce trwają długo
- często używane są metody nacisku Minusy postępowania sądowego:
- spadek kompetencji sądu (w wielu sprawach rozstrzygają biegli)
- proces ma zawsze retrospektywną, a nie prospektywna relację Alternatywne Instytucje Wymiaru Sprawiedliwości - „ADR" (angielski skrót)
- wyróżniona pozycja sadów - podejście zachodnie i amerykańskie
- Azja, Afryka - preferuje się metody mediacyjne
W Polsce i Europie obserwuje się rozwijający pozasądowy wymiar sprawiedliwości w sprawach morskich, budowlanych,
rodzinnych, ubezpieczenia, banki, stowarzyszenia sportowe.
- są oparte o mediacje lub arbitraż lub często pojawiają się formy hybrydowe. Postępowanie w nich jest mniej sformalizowane, często obywa się na podstawie reguł poza prawnych (etyki zawodowe,
etc ). Rozstrzygają w nich często nie prawnicy, lecz fachowcy z danej dziedziny. Pozawala to skrócić bieg postępowania
(zwykle jest ono jednoinstancyjne), zwykle jest to postępowanie poufne. Kończy się ono ugodą (mediacja) albo ugodą
lub wyrokiem (sąd arbitrażowy). Podlega to zatwierdzeniu przez sąd rejonowy (stanowi tytuł egzekucyjny) i nadaniu
klauzuli wykonalności. Mediacja nie jest skierowana retrospektywnie, lecz prospektywnie (ma odbudować więzi