73793 P1680564

tyzujące prawo do obrony zostały znacznie bardziej rozbudowane. Na podkreślenie zasługuje zwłaszcza wyraźne sformułowanie w art. 74 § 1 k.p.k. zasady nemo se ipsum accusare tenetur przez wskazanie, że "oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinności ani obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść". Wyjątki od tej zasady polegające na obowiązku poddania się oględzinom oraz badaniom specjalistycznym zostały szczegółowo i enumeratywnie określone w art. 74 § 2 i 3 k.p.k.

W kodeksie ustanowiono też ustawowy obowiązek (art. 300 k.p.k.) pouczenia podejrzanego przed jego pierwszym przesłuchaniem o jego prawach: do składania wyjaśnień, do odmowy ich składania, do odmowy odpowiedzi na pytania, do składania wniosków procesowych, do korzystania z pomocy obrońcy oraz o określonych w k.p.k. obowiązkach. Pouczenie to musi mieć formę pisemną, a jego dokonanie potwierdzane jest pisemnie. Stosowana od kilku lat praktyka tego rodzaju pouczeń nie miała poprzednio podstawy ustawowej. Ważnym mum jest przepis art. 301 k.p.k., zgodnie z którym na żądanie podejrzanego należy przesłuchać go z udziałem ustanowionego obrońcy; o prawie tym podejrzany musi być pouczony.

Art. 171 § 3 k.p.k. zawiera katalog niedopuszczalnych metod przesłuchania polegających na: stosowaniu przymusu, groźby bezprawnej, hipnozy albo środków chemicznych lub technicznych wpływających na procesy psychiczne osoby przesłuchiwanej.

W nowym k.p.k. rozszerzono zakres przypadków, w których udział obrońcy jest niezbędny (art. 79 § 2), zniesiono też ograniczenia swobodnego porozumiewania się podejrzanego z obrońcą po upływie 14 dni od dnia tymcza-i sowego aresztowania (art. 73 § 4 k.pJk.).

Rozszerzony też został zakres czynności procesowych, w których możliwy I jest udział obrońcy.

VII.    W związku z gwarancją nietykalności mieszkania, w Konstytucji I (art. 50) ustalono wymóg, aby przeszukanie mieszkania, innych pomieszczeń 1 lub pojazdu dopuszczalne było jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie i 1 w sposób w niej określony. Kwestii tej poświęcony jest obszerny rozdział 25

■    k.pJk.

VIII.    Konstytucja utrzymuje instytucję immunitetu posłów i senatorów²⁸.

■    Chodzi tu o immunitet materialny (art. 105 ust. 1) oraz formalny (art. 105 ust. I 2-6). Ta ostatnia postać immunitetu została rozszerzona przez wprowadzenie B uprawnienia Sejmu (Senatu) do żądania zawieszenia postępowania karnego B toczącego się wobec osoby, która została posłem (senatorem), wszczętego zanim B jej wybór nastąpił, do czasu wygaśnięcia jej mandatu. W tym przypadku jednak B - stosownie do art. 105 ust. 3 Konstytucji - ulega zawieszeniu bieg przedawnienia B w postępowaniu karnym. W sytuacjach takich ma zastosowanie art. 17 § 1 pkt B 10 k.pjt Ważną nowością jest przepis art. 105 ust. 4 Konstytucji, przewidujący,

^M Por. na ten temat P. Sarnecki: Funkcje i struktura parlamentu według nowej Konstytucji, | KPnr 11-12/1997,s.41-42.

37