Polimerazowa reakcja łańcuchowa PCR- technika biologii molekularnej pozwalająca na uzyskiwanie dużej liczby kopii (amplifikację) cząsteczki DNA o określonej sekwencji. Istotą mechanizmu PCR są dwa zjawiska:
• odwracalna denaturacja DNA (rozerwanie niskoenergetycznych wiązań wodorowych między nićmi)
• sposób inicjacji jednokierunkowej syntezy DNA przez polimerazę DNA zależną od DNA.
Cechy PCR:
• wykładnicza amplifikacja
• generacja fragmentów o identycznej sekwencji i określonej długości
• możliwość przeprowadzenia w przypadku posiadania wiedzy tylko o skrajnych fragmentach sekwencji
• czułość w odniesieniu do matrycy wyjściowej.
Mieszanina reakcyjna do PCR:
1. woda
2. bufor- specyficzny dla każdej polimerazy. Stabilizuje pH mieszaniny reakcyjnej. Zwykle są w nim jednowartościowe jony w postaci KC1.
3. substrat (dNTP- trifosforany deoksyrybonykleozydów: dATP, dTTP, dCTP, dGTP)
4. primcry (jednoniciowe DNA komplementarne do obu nici matrycy).
Primery to syntetyzowane na zamówienie oligonukleotydy DNA o określonej sekwencji komplementarnej do matrycy na krańcach sekwencji przeznaczonej do amplifikacji.
Primcr górny (lewy, przedni) ma sekwencję identyczną z sekwencją osi sensowej, a primer dolny (prawy, tylny) ma sekwencję anty komplementarną do nici sensowej (sekwencję 5’-3’ nici antysensowej).
• powinny zawierać około 50% par GC, gdyż ilość tych nukleotydów wpływa na temp topnienia starterów, która nie może być większa niż optymalna temp działania polimerazy.
• nie mogą one tworzyć struktury „szpilki do włosów” lub konkatamerów.
• nie powinny zawierać w części 3’ końcowej odcinków do siebie komplementarnych ani komplementarnych do drugiego startera.
5. matryca DNA jednonidowa lub dwuniciowa (DNA genomowy)
6. termostabilna polimeraza (Paq5000) specyficzna dla organizmu. Cechy:
• wierność (aktywność redakcyjna- egzonukleazowa 3’-5’)
• wydajność (liczba nukleotydów przyłączanych na sekundę)
• optymalna temperatura i stabilność
• stochastyczna długość łańcucha (powinowactwo do DNA)
1. Wstępna denaturacja DNA- rozerwanie wiąz wodorowych między 2 komplementarnymi łańc DNA matrycowego.
2. Denaturacja (95°C, 30”-5')- rozplecenie podwójnej helisy matrycowego DNA, pękają wiązania wodorowe i podwójna helisa DNA rozdziela się na dwa pojedyncze łańcuchy. Otrzymujemy DNA jednoniciowe, ponieważ polimeraza DNA wykorzystuje jednoniciowe DNA jako matrycę do syntezy nici komplementarnej.
3. Annealing (59°C, 20”, -0,5°C na cykl)- (roztwór gwałtownie cliłodzony) hybrydyzacja odcinków starterowych- tworzenie odcinków dwunidowych, składających się z przygotowanych starterów- cząsteczek DNA komplementarnych do sekwencji DNA