- czynnik czasu, niemożność prowadzenia badań do wystąpienia oczekiwanych skutków zdrowotnych
- czynnik kontroli, obecność w warunkach naturalnych zmiennych zakłócających (eliminowanych w laboratorium) powoduję, ze trafność zewnętrzna może być mała (West, 2004)
Dwa działy PZ:
- psychologia medyczna zajmująca się psychologicznymi aspektami chorób; centrum praktycznych działań psychologów - człowiek chory; włączony do PZ i określany jako “ kliniczna psychologia zdrowia”
- drugi dział koncentruje się na psychologicznych uwarunkowaniach i korelatach zdrowia oraz ich oddziaływaniach ukierunkowanych na ludzi zdrowych
Kontynuowane są badania dot problematyki psychosomatycznej i zależności somatopsychicznych (reakcji emocjonalnych wobec choroby, tworzenie się jej poznawczej reprezentacji, organizacja zach ukierunkowanego na jej pokonanie).
Paradygmat salutogenetyczny (Antonowsky, 1987)- uzupełnienie klasycznego paradygmatu patogenetycznego, funkcjonującego w badaniach psychosomatycznych, obejmującego część kontinuum zdrowia i choroby, tę bliżej choroby. Salutogenetyczny - część bliżej zdrowia, co mu sprzyja?
Badania dowiodły, że optymizm i uczucia pozytywne, niektóre aspekty osobowości czy określone formy zach. mają pomyślne skutki dla zdrowia.
2.3. PZ jako dziedzina zastosowań praktycznych
Dwa zakresy praktycznych zastosowań PZ:
- zadania wykonywane w obszarze medycyny (osoby chore)
- ludzie zdrowi
Inne potrzeby ludzi chorych (zagrożenie chorobą- zachowania sprzyjające wyzdrowieniu) i zdrowych (utrzymanie zdrowia)
Dwa wymiary aktywności zawodowej psychologa w obszarze medycyny pozapsychiatiycznej:
- wymiar podmiotowości
- wymiar poziomu zależności
Główny nurt - praca z chorym somatycznie, obejmującej postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne i rehabilitację.
Psychologia - traktowanie człowieka jako podmiotu, prawo decydowania ale i odpowiedzialność.
Lekarze - przedmiotowość człowieka, podporządkowanie się zaleceniom, odpowiedzialność na lekarzu.
Oprócz relacji z pacjentem ważna jest relacja z lekarzem (usuwanie zakłóceń typu nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich, oczekiwania pacjenta), rodziną pacjenta (wpływ na chorego).
Psycholog może również podejmować zadania na poziomie placówki zatrudniającej go, pomóc w rozwiązywaniu jej problemów, nowoczesne oddziały położnicze, akcje