101769

Sztuka mobilna

Odkrycie zabytków sztuki mobilnej okresu lodowcowego - liczących sobie 30 000 do 10 000 lat - przypadł na czas, gdy pradawne pochodzenie człowieka zostało już ustalone i zaakceptowane. Po raz pierwszy zaprezentowano wówczas światli zdumiewające wyrafinowanie i mistrzostwo w posługiwaniu się różnymi technikami, cliarakteryzujące twórczość, jak wówczas sądzono, „pierwszych artystów”.

W 1860 r. Edouard Lartet prowadząc wykopaliska w jaskini Massat we francuskich Pirenejach, natrafił na narzędzia z epoki lodowcowej, szczątki zwierząt i kość z wyiytą na niej głową niedźwiedzia. Było to najstarsze dzieło sztuki paleolitycznej, którego odkrywca świadomy był stratygrafii i pradziejów człowieka.

Wykopaliska prowadzone w rejonie Dordogne zaowocowały nie tylko odkryciem rytu przedstawiającego mamuta i Venus, ale także wielu innych obiektów sztuki, zdobionych narzędzi, rzeźb oraz rytów w kamieniu i na kości. Znaleziska te dały początek niekontrolowanej, cliaotycznej „gorączce złota”: ludzie uzbrojeni w motyki, zaczęli plądrować schroniska skalne w poszukiwaniu kamiennych i kościanych narzędzi, a przede wszystkim, zabytków sztuki mobilnej z okresu lodowcowego. Po raz pierwszy ekspozycję paleolitycznej sztuki mobilnej można było oglądać na paryskiej Wystawie Światowej w 1867

Wielkie kolekcje powstawały w Europie Zachodniej; godna odnotowania jest rola francuskiego odkiywcy Eduoarda Piette, sędziego i geologa. Cykl prowadzony:!! przez niego wykopalisk w Pirenejach przyniósł bezkonkurencyjny zbiór paleolitycznej sztuki ruchomej, który Piette ofiarował Musee des Antiquites Nationales w Paryżu, mimo że koszty badań doprowadziły go do ruiny finansowej.

Sztuka mobilna, w przeciwieństwie do naskalnej sztuki jaskiniowej nie wydawał się tajemnicza, była więc na ogół wyjaśniona jako zdobnictwo, chociaż w 1887 r. francuski badacz prehistorii Chauvet, sugerował że może mieć ona motywację magiczną.

Bardzo bogatą kolekcję rzeźb i płaskorzeźb epoki lodowcowej odkryto również w Morawach. Czescy archeolodzy w wielu miejscach na Morawach znaleźli setki figurek przedstawiających zwierzęta i ludzi. Przedstawiały one różne gatunki, które wyginęły tysiące lat temu, takie jak mamuty, nosorożce włochate, lwy jaskiniowe. Spośród figurek przedstawiających postaci ludzkie, najbardziej znanymi są figurki Wenus. Można je znaleźć w wielu miejscach na całym kontynencie. Jednak najbardziej znane egzemplarze odkopano w miejscach takich jak Willendorf w Austrii (wapienna), Dolni Vestonice w Czechach (z wypalonego lessu). Pozostaje tajemnicą dlaczego znaleziono je w tak wielu miejscach, lecz powszechnie uważa się, że mają znaczenie religijne.

1