109997

Ocena dolnych warunków pracy w wyrobiskach kopalnianych 1. Uwagi ogólne o bilansie cieplnym oiganizmu człowieka

Z punktu widzenia komfortu cieplnego środowisko kopalniane charakteryzuje przede wszystkim stan powietrza. W celu określenia tego stanu wyznacza się, zwykle drogą pomiaru: temperaturę na termometrze suchym T>, temperaturę na termometrze wilgotnym T*, prędkość przepływu w oraz ciśnienie barometry:zne p. Na podstawie wartości pomierzonych parametrów oblicza się. gęstość p, wilgotność wdaściwąx», prężność pary wodnej e>, prężność pary wodnej w stanie rasycenia e* wilgotność względną <p, entalpię w4aś:iwą h i ciepło powietrza L. W obliczeniach wykorzystuje się tablice psychrometry:zne, wykresy R. Molliera lub W. H. Camera oraz ze stawienie stałych psychrometrycznych powietrza.

Całokształt procesów biochemicznych i towarzyszących im przemian energetycznych, zachodzących w komórkach organizmów żywych nazywa się metabolizmem (przemianą matem). Energia chemiczna zawarta w substancji komórek odra wiana je st drogą przyswajania pokarmu. Bilansem wymiany;’matem i energii między osobnikiem a otoczeniem, awńęc ogólną jakościową i ilościowy przemianą metaboliczną zajmuje się fizjologia. Fizjologia ogólna jakościowa określa skład pokarmu niezbędny do wyrównywania strat zachodzących w żywej substancji w procesach metabolicznych. Fizjologia ogólna ilościowa zajmuje się określeniem ilości energii, którą należy dostarczyć w pokarmie do organizmu w różnych warunkach. Jednym z warunków stanu równowagi cieplnej organizmu jest wyrównywanie ubytków energii przez pobrany pokarm. Parametry c harakteryzujące przemianę metaboliczną pod wrzglęcfem ilościowym, w stanie równo wragi, zalezą od czynników stałych (wzrostu, wagi, pici, wieku osobnika) i zmiennych (natężenia wykonywanej pracy, regulacji ciepłoty ciała w kontakcie z otoczemem, przetwarzania pobranego pokarmu). Efekt energetyczny przemiany metabolicznej odnosi się do 1 kg wagi człowieka lub do 1 m* pownerzchm zewmętrznej organizmu. Pole powierzchni zewmętrzrej ciała o liczą się za pomocą wzom empirycznego DuBoisa:

= 0.202k*^o*^atf^,“,m⁵

gdzie:

m - masa ciała c do wnęka, kg, h-jego wysokość, m.

Fb całkowitym wyłączeniu czynników zmiennych otrzymuje się przemianę podstawówką (zwarą też prremiarą spoczynkową). Jej efekt energetyczny u dorosłego człowkieka wynosi około 1 W/kg wragi ciała. Gdy mięśnie osobnika pracują przemiana metaboliczna jest wyższa od podstawrowkej. Samo utrzymywanie pozycji pionowkej, wymagające stałej skoordynowkanej pracy ruchowej mięśni, podwyższa przemianę o ok. 0,5 W/kg wragi. Lekkie zajęcia domowe lub zawodowa podwyższają ją o dalsze 0,5-1 W/kg. Zatem łącznie człowkiek nie wykonujący pracy fizycznej zużywka 2-2,5 W/lg, co przy masie ciała 70 kg daje 12 000-15 000 kJ na dobę. Praca fizyczna podwyższa przemianę metaboliczną średnio o dalsze 2-2.5 W/kg. Podczas mtensywknego krótkotrwałego (minutowkego) wysiłku u osoby wykonującej bardzo ciężką pracę lub sportowca biorącego udział w zawrodach przemiana może nawet dziesięciokrotnie