34026 Skan45

20 //. Praca dyplomowa. Uwagi ogólne

Od pracy magisterskiej — pisze W. Pytkowski — „nie żądamy wnoszenia nowych osiągnięć do dotychczasowego stanu wiedzy, ale im więcej samodzielności, pomysłowości i własnych przemyśleń zawiera praca, tym walor jej jest większy”¹. W jakimś stopniu cechy te powinny wystąpić w każdej pracy dyplomowej i wspomniany przed chwilą autor nazywa je „pewnym akcentem badawczym”².

Widać z powyższego, iż mówienie o „naukowym charakterze” prac dyplomowych, czy tylko magisterskich, jest pewnym eufemizmem, mimo że zwykle oczekuje się od nich czegoś więcej niż tylko stosowania naukowych metod pracy. J. Majchrzak i T. Mendel piszą, iż warunkiem naukowego charakteru prac promocyjnych jest nie tylko obiektywny dobór materiału badawczego, poprawność przyjętej metody, jasny wykład i przemyślana interpretacja, ale także „dążenie do poznania istoty jakiegoś zjawiska”³. Sprawa jest zupełnie jasna, gdy ci sami autorzy po chwili wyjaśniają, że celem prac promocyjnych jest „zaprezentowanie wiedzy i umiejętności metodycznych piszącego. Treść uzyskanych wyników — choć wcale nieobojętna — schodzi na drugi plan”⁴.

To samo można wyrazić słowami W. Pytkowskiego, iż praca dyplomowa ma być tylko dowodem opanowania „umiejętności badawczych i naukowego ujmowania wykładu”⁵. Wymienione cele stanowią jednak zadania dydaktyczne, a nie naukowe, pracy dyplomowej. Dodajmy, że niektórzy autorzy piszą wprost o celach naukowych pracy magisterskiej, ale też kreślą je nadzwyczaj skromnie i w sposób niezupełnie zgodny z przyjętym dość powszechnie rozumieniem działalności naukowej. Na przykład dla M. Święcickiego naukowy cel prac magisterskich oznaczał to, iż „student powinien, choćby na najwęższym wycinku, dokonać pracy odkrywczej, a przynajmniej porządkującej”⁶. I tylko tyle.

3. Zadania dydaktyczne i kryteria oceny pracy dyplomowej

Poza wszelką dyskusją jest, że napisanie pracy dyplomowej ma wskazywać na opanowanie naukowych metod pracy, jak też zdobycie szerokiej wiedzy w zakresie studiowanej specjalności. Czasami zwraca się też uwagę na nabycie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy i posługiwania się nią w praktyce¹'¹. Zadania te należą do najogólniejszych celów kształcenia akademickiego i dlatego w odniesieniu do samej pracy dyplomowej przyjmują one postać bardziej uszczegółowioną i rozwiniętą, zwykle łączoną z omówieniem warunków, jakim powinna ona odpowiadać. Wspomniane warunki dla recenzentów pracy oznaczają nic innego jak kryteria jej oceny.

Wykorzystując uwagi zawarte w pracy S. Urbana i M. Ładoń-skiego^{7 8}, możemy napisać, że poza oryginalnymi (twórczymi) cechami pracy dyplomowej ocenia się jej poprawność rzeczową i metodologiczną oraz poprawność logiczną, językową i stylistyczną. Dodatkowymi kryteriami oceny pracy może być jej przydatność w praktyce i pracochłonność.

Kryterium poprawności rzeczowej stosuje się do poziomu wiedzy autora w zakresie objętym problematyką opracowania, a kryterium poprawności metodologicznej służy ocenie wykorzystanych metod i technik badawczych. Poprawność logiczna opiera się na umiejętności poprawnego formułowania myśli, poglądów i wniosków; pozostaje w ścisłym związku ze stylem wypowiedzi autora.

Na specjalną uwagę zasługuje kryterium poprawności językowej, o którego nie najczęstszym spełnianiu — jeśli się w ogóle pisze — to z pewnym zażenowaniem. Można się wszak zastanawiać, czy na poziomie kształcenia w szkole wyższej wypada przypominać o umiejętności poprawnego pisania po polsku. Niestety trzeba o tym mówić często, ponieważ występuje tu poważny problem. Nawet na posiedzeniu Komitetu Nauk Prawnych PAN zwracano uwagę na niepoprawne czy błędne

1

   W. Pytkowski: Organizacja.... s. 269, 270.

2

   Tamże, s. 268.

3

“ J. Majchrzak, T. Mendel: Metodyka pisania prac magisterskich i dyplomowych, Poznań 1995, s. 7.

4

   Tamże.

5

   W. Pytkowski: Organizacja..., s. 265.

6

   M. Święcicki: Jak studiować? Jak pisać prace magisterska?, Warszawa 1971, s. 152,

7

   Zob. uwagi na ten temat M. Święcickiego: Jak studiować..., s. 152.

8

   S. Urban, W. Ładoński: Jak napisać dobrą pracę magisterską, Wrocław 1997. s. 20 i in.