110894

*    suwerenność to innymi słowy suwerenność terytorialna (zwierzchnictwo tetytoriahie) - pełnia i wyłączność sprawowanej przez państwo na jego terytorium;

* nie istnieje suwerenność absolutna, tzn. państwowa suwerenność jest ograniczona przez suwerenność innych państw;

- nie ma znaczenia faktyczna zależność (gospodarcza, polityczna czy ideologiczna) dla prawne jsuwerenności —* ale formalna niezależność ułatwia walkę o faktyczną niezależność;

*    ważna rezolucja ZO ONZ z 1970 r. Deklaracja zasad p.m. dot. przyjaznych stosunków i wspóldziałaniapaństw. w której min. określono, że państwo nie może używać środków przymusu gosp.. poht. i in. w celu podporządkowania jednego państwa drugiemu lub dla uzyskania korzyści;

Prawa zasadnicze państw

-    są to prawa zwyczajowe, określające sytuację każdego państwa w społeczności międzynarodowej, przysługują każdemu państwu od czasu jego powstania przez cały czas jego istnienia i wymagają swojego poszanowania przez inne państwa;

-    przysługują tylko państwom;

-    od praw zasadniczych państw należy odróżnić prawa nabyte, które każde państwo może mieć inne; najczęściej wymienia się:

*    prawo do istnienia;

*    prawo do niezawisłości;

*    prawo do równości;

*    prawo do obrotu (utrzymywania stos. m.);

*    prawo do czci;

Powstanie i upadek państwa

Prawo narodów do samostanowienia a powstawanie nowych państw'

-    jedna z podstawowych zasad p.m. (potwierdzona w Karcie NZ, w wielu aktach i rezolucjach ONZ, też w MPPC z 1966 r.) ^ sprzeczne z p.m. są działania państw, które nie pozwalają na realizację prawa do samostanowienia narodów,

-    powstanie państwa (geneza) — efekt procesu historycznego; okres ruchów wyzwoleńczych (emancypacyjnych) rozwijających się na obszarze przyszłego państwa lub poza jego granicami;

*    drogą pokojową (gdy dotychczasowa władza uznaje ruch emancypacyjny) lub w wyniku walki narodowowyzwoleńczej (np. w Algieru, w Gwinei Bissau);

* to fakt, a wg. C. Berezowskiego o powstaniu nowego państwa decyduje powstanie nowej władzy i równocześnie zanik poprzedniej, a o istnieniu nowej suwerenności decyduje pierwszy przejaw władzy nowych organów państwowych;

*    trudne jest ścisłe ustalenie daty, ale bardzo ważne, gdyż choć powstanie państwa jest faktem, ale taktem z którym p.m. wiąże określone skutki prawne, jak nabycie podmiotowości, praw i obowiązków w p.m.;

Sposoby powstania państw a 1.

—* szczególny przypadek: oderwanie się terytorium zależnego w wyniku procesu de kolonizacji, np. Indie i Pakistan — Anglia „dobrowolnie” przekazała im władzę na podstawie tzw. planu Mountbattena w 1947 r.; też: Erytrea od Etiopii w 1993 r.,

2.    :v państw.i kilka r. \vy_-h pań *.\v, np. powstanie Austrii, Węgier. Czechosłowacji w 1918 r., też: powstanie Czech i Słowacji w 1993 r.;

3.    połączenie się kilku państw i utworzenie nowego państwa, np. Tanzania powstała w 1964 t. z Tanganiki i Ludowej Republiki Zanzibaru i Pemby,

4.    żadneg    . np. uzyskanie

niepodległości przez tzw. obszary powiernicze, w 1960 r. Kamerun, Togo. Somalia;

Powstanie państwa poi^kiego w 1918 roku

-    wg C. Berezowskiego obszar na którym powstało państwo polskie to byłe Królestwo Kongresowe, okupowane w czasie wojny przez Niemcy i Austro-Węgry.

-    decydujące znaczenie dla powstania państwa polskiego w 1918 r. miała rewolucja w Rosji oraz traktat pokojowy w Brześciu z 1918 t., w którym Rosja Radziecka zrzeka się swoich praw do obszaru byłego