110901

*    były w przypadku umów między państwami socjalistycznymi i kapitalistycznymi, a podstawowym instrumentem państw socjalistycznych była KNU, choć nie w pełni zapewniała niedyskryminację, ze względu na nie obejmowanie zagadnień ograniczeń ilościowych;

*    są w przypadku państw rozwijających się - żądają uprzywilejowania dla zrekompensowania ich niższego stopnia rozwoju;

Klauzula największego uprzywilejowania (KNU)

-    KONTRAHENCI GWARANTUJ \ SOBIE WZAJEMNIE TRAKTOWANIE TAKIE (TZN. RÓWNIK UPRZYWILEJOWANE, NIE GORSZE) JAK TRAKTOWANY JEST JAKIKOLWIEK INNY KRAJ TRZECI NAJBARDZIEJ W DANEJ DZIEDZINIE UPRZYWILEJOWANY;

*    klauzula ta chroni przed niedyskryminacją;

*    jest normą o charakterze blankietowym - me daje żadnych przywilejów/uprawmeń, gdyż zależą one od tego jak będą traktowane inne państwa, a wszystkie przywileje i ulgi przyznane jednemu państwu są bezwarunkowo i automatycznie przenoszone na dane państwo;

*    treść może być różna - w obrocie gosp. dot. obrotu towarowego, transportu towarów, sytuacji prawnej osób fizycznych i prawnych w zakresie wykonywania handlu i in. dział, gosp.;

—* np. typowa KNU w zakresie obrotu towarowego w GATT: . W szpiku koryta, ulgi, pryu-ilge lub Zwolnienia przygnane przęz jedną z umawiająych się stron towarom pochodzącym zjaktegp bądź kraju lub przeznaczonych dla tego kraju, będą niezw łocznie i bezjakichkohi tek warunków, rozciągnięte na podobne towary pochodźcie z obszarów lub przezriaczpne dla obszarów wszystkich innych umawiająych się stron Ntnujszę postanowienie dotyczy opłat celnych i wszelkiego rodzaju należności, nakładanych na lub w związku Z /aportem lub eksportem, opłat pobieranych z tytułu przekazywania z? granicę płatności importowo-eksportowych, trybu pobierania tych opłat i należności, całości przypisów iformalności dotyczących importu lub eksportu”

W^jąTKi OD KNU

-    polegają na tym, że w szczególnych sytuacjach korzyści lub przywileje przyznawane jakiemuś państwu lub obszarowi nie muszą być przenoszone na inne państwa korzystające z KNU (traktowanie preferencyjne) —* istnieje 5 powszechnie uznanych wyjątków:

*    tzw. mały ruch graniczny;

*    handel z własnymi koloniami i posiadłościami;

*    szczególne sytuacje prawne, polityczne czy uświęconetradycją (np. tzw. brytyjskie preferencje imperialne, preferencje celne w ramach „Unn Francuskiej”);

*    unia celna;

*    handel z krajami rozwijającymisię (ten wyjątek zastępuje dawne wyjątki dot kolonii i krajów zależnych);

-    obecnie nie odgrywa tej roli co dawniej, gdyż nie wystarcza do zapewnienie rzeczywistej niedyskryminacji, wynika to z w/w wyjątków, a przede wszystkim z tworzenia organizacji gosp. (jak WE) i stref preferencyjnych oraz Z faktu, że KNU w większości przypadków nie obejmuje stosowania ograniczeń ilościowych;

Ograniczenia ujściowe (kontyngentowanie) importu (pojawiły się po I wojnie światowej)

-    bezpośrednia ingerencja w handel zagraniczny przez państwo, polegająca na zezwoleniu na import tylko określonej ilości tow’arów w ramach corocznie ustalanego kontyngentu;

*    wprowadziły je większość państw, co mocno zahamowało handel zagraniczny, dlatego w gospodarcekapitalistycznej uważane jest to za środek wyjątkowy, stosowany w sytuacjach kryzysowych —* w ostatnichlatach następuje stopniowa liberalizacja obrotu towarowego przez znoszenie tych ograniczeń;

*    w związku ze stosowaniem tych ograniczeń pojawiły się u.m. szczegóbiego typu —* umowy o obrocie towarowym (umowy kontyngentowe) z dołączonymi do nich listami towarowymi — zobowiązanie państwa do wydania zezwoleń na import towarów w ilościach przewidzianych w listach towarowych dołączonych do umowy,

—» w gospodarce rynkowej - skorzystanie z tego zobowiązania zależy od prywatnych importerów,

—» w gospodarce socjalistycznej - w umowach z państwami kapitalistycznymi mogło to prowadzić do niekorzystnej sytuacji dla państw socjalistycznych (ze względu na monopol handlu zagranicznego), dlatego w takich umowach wzajemne zobowiązania obejmowały także wydawanie zezwoleń na import i eksport;