110939

Nauka o stosunkach międzynarodowych

- nie tylko aspekt prawny

też ekonomiczny, socjalny, historyczny, geograficzny i in.

~* nie można badać prawa międzynarodowego w oderwaniu od stosunków międzynarodowych, gdyż prowadziłoby to do formalizmu.

CECHY CliARAKTERYSTYCZNE TRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

1.    ZASADA RÓWNOŚCI (FORMALNEJ) PODMIOTÓW

2.    TWORZENIE PRAW A MIĘDZYNARODOW EGO (BRAK USTAWODAWCY)

—* podstawy obowiązywania normy p.m. jest zgoda (wyraźna lub dorozumiana) danego państwa.

obojętnie w jakiej formie wyrażona —* mesformalizowane i zdecentralizowane

—* poprzez zawarcie umowy lub stosowanie danej praktyki (prawo zwyczajowe) —» partykularyzm prawa —» w San Francisco w 1945 r. delegacja Filipin wystąpiła z wnioskiem, by ONZ mogła ustanawiać prawa bezwzględnie wiążące —* me przeszło.

-    Rada Bezpieczeństwa wydaje decyzje - tj. akty stosowania prawa na podstawie Karty NZ, a nie tworzenia

-    UE - rozporządzenia są wiążące, ale tylko w państwach członkowskich

3.    PRZYMUS W P.M. (BRAK ZORGANIZOWANEGO PRZYMUSU)

—* potępienie wojny, przy jednoczesnej próbie budowy międzynarodowego aparatu przymusu (1-wsza -Liga Narodów - nieudana) —» teraz ONZ - ma prawo stosowania przymusu (sankcji) na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa, ale tylko dla obrony lub przywrócenia pokoju, ale nie w przypadku każdego naruszenia.

—* wg S.E. Nahlik - 3 rodzaje sankcji w p.m.:

(1)    sankcje natury psychologicznej - np. poprzez formalna rezolucję czy orzeczenie organu międzynarodowego

(2)    sankcje natury odwetowej — stosowane indywidualnie lub z pomocą innych państw —* retorsje i represalia

(3)    sankcje zorganizowane — stosowane przez właściwy organ międzynarodowy

*    sankcje organizacyjne (np. wydalenie z organizacji)

*    sankcje gospodarcze

*    sankcje polityczne

*    sankcje wojskowe

—♦ stosowanie tych sankcji napotyka na trudności rzeczywistej realizacji (np. słabe państwo, czy brak sprawnego działania ONZ)

4.    BRAK OBOWIĄZKOWEGO SĄDOWNICTWA MIĘDZYNARODOWEGO

—* kiedyś tylko sądy polubowne (arbitrażowe), ad hoc

—* teraz —* Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze (ONZ) — statut KfTS stanowi część karty ONZ, ale można nie być w ONZ, ale być stroną statutu (np. Szwajcaria do 2000)

—» Trybunał Arbitrażowy —» możliwość natychmiastowego procedowania.

-    stały - Haga - na podstawie konwencji haskiei o pokojowym rozstrzyganiu sporów (stały sekretariat, listy arbitrów, stały regulamin)

-    ad hoc - państwa mają wpływ na skład i procedurę —» z reguły podpisuje się umowę o nazwie Kompromis i określa reguły arbitrażu i arbitrów.

—* sądy międzynarodowe nie mają kompetencji obowiązkowej —► państwa muszą wyrazić zgodę, a |eśli ją wyrażą wyrok jest bezwzgjędnie obowiązujący.

-    po zaistnieniu sporu — zgoda ex post albo poprzez umowę albo dwa akty jednostronne (np. uznanie powództwa, czyli zgoda na sądzenie sprawy przez MTS lub TA)

-    przed zaistnieniem sporu:

*    klauzula spom(MTS)/arbitralna(TA) —* jeśli powstaną spory na tle interpretacji lub stosowania danej umowy