111111

że Deklaracja na tyle mocno zaczęła oddziaływać na mnar. traktaty, że stała się elementem prawa zwyczajowego

Zasady Ogólne Prawa (ZOP)

Statut MTS w ślad za Statutem STSM wskazuje, że jedną z podstaw orzekania są ZOP uznane przez narody cywilizowane. W doktrynie „uznane" oznacza, że one mają rangę prawa pozytywnego, bez tego „uznania" nie stanowiłyby źródła dla norm prawa mnar. „Uznane przez narody" ale ZOP ujawniają się w działalności sądów mnar. (ogólnych i arbitrażowych) - państwa przedstawiają swoje poglądy, ale decyzje należą do sądów. Istnieje problem czy sądy mnar. tylko potwierdzają istnienie zasad (mają charakter deklaratoryjny) czy raczej je tworzą (charakter konstytutywny)? Jest wiele argumentów za i przeciw (prof. podał dla zasygnalizowania istnienia takiego faktu ;-). Sądy powinny brać pod uwagę te ZOP, które są uznawane przez „narody cywilizowane" i wspólne dla nich. Z kryterium „cywilizacji" łączy się pytanie czy nadal ma ono znaczenie. Zwrot ten pojawił się już w 1907 r. wówczas było bardzo dużo kolonii i istniał podział na terytoria dorosłe do demokracji i nie. Nie wszyscy mogli uczestniczyć w tworzeniu norm prawa mnar. Jeszcze w 1945 r. wiele narodów pozostawało w systemie powiernictwa, więc wówczas kryterium cywilizacji miało znaczenie. Ówczesny świat charakteryzuje się wielokulturowośćą, więc nie chodzi o konkretną ,cywilizację", ale cywilizację ludzką, która w dużej mierze została narzucona przez kulturę Zachodu (demokracja, rządy prawa, poszanowanie praw jednostki). Te wartości mają pewne znaczenie w kontekście definiowania „narodów cywilizowanych". Sąd mnar. nie będzie brał pod uwagę zasad prawa wewnętrznego Korei Północnej. Jest problem z państwami autorytarnymi - wówczas nie odrzucano ich całkowicie, ani reżimów demokracji ludowej z państw Europy Środkowo - Wschodniej. Kryterium ucywilizowania narodów jest zmienne, zależy od czynników politycznych, stanu systemu mnar. , aktualnie demokracja itd. są podstawą i zasadą prawa mnar z KNZ.

ZOP jako takie

Brak jednoznacznej definicji. W szczególności sporne jest to czy to są zasady prawa krajowego różnych państw (systemów prawnych) czy też mogą być to pewne zasady prawa mnar. (nawet nie naczelne, ale ogólniejsze reguły). Orzecznictwo mnar. podchodzi do tego w sposób zróżnicowany. Większość skłania się ku pierwszej tezie. Można przyjąć też takie stanowisko, że ZOP mogą mieć różne źródła, ale będą nimi przede wszystkim systemy prawne państw lub samo prawo mnar. (warunek, by ZOP nie były wprost wyznaczone, ale miały samodzielne znaczenie - uogólnienia wynikające z różnych norm prawa mnar. - zasada ciągłości państwa, zasada wyższości prawa mnar. nad prawem krajowym w postępowaniu przed sądami mnar., zasada wyczerpania dostępnych środków krajowych (jednostki lub państwa występujące w imieniu jednostki - opieka dyplomatyczna). Istnieją też wątpliwości czy za ZOP mogą być uznawane łacińskie zwroty prawnicze - /ex retro non agit, nuHumcrimen, nuHa poena sine tegepoena/ianterion -chroni materialne uprawnienia jednostki. To są reguły techniczne związane z funkcjonowaniem każdego porządku prawnego - bardziej reguły rozumowania prawniczego niż ZOP.

Za ZOP można, by uznać pewne reguły prawne, które czerpią swoją moc z prawa naturalnego lub z moralności - zasada słuszności. MTS przyswoił zasadę słuszności (wyrok w sprawie Tunezja - Libia z 1982 r. dotyczącej podziału szelfu kontynentalnego - stwierdził, że słuszność to koncepcja prawna, która bezpośrednio wynika z idei sprawiedliwości, będące zasadą ogólną stosowaną bezpośrednio jako prawo - uznana za ZOP - pozytywizacja słuszności - nie zmienia faktu, że treść słuszności nadal pozostaje otwarta na normy nadal nie będące normami prawnymi (Mik: prawo czerpie siłę z prawa naturalnego; ZOP są typowo w prawie lub te, które są otwarte i czerpią treść z systemu niepozytywnego - naturalnego). Zasada słuszności ma znaczenie przy podziale terytorium, ale też w innych (słuszny proces jednostki; sposób korzystania z rzek; w przypadku praw o odpowiedzialności państw mówi się o słusznym odszkodowaniu; występuje też w prawie mnar. gospodarczym - WTO -preferencje na rzecz państw rozwijających się).

Jakie cechy musi mieć zasada ogólna, by uznać ja za źródło praw mnar.?

S musi się nadawać do regulacji stosunków mnar. - w charakterze reguły proceduralnej lub w charakterze reguły prawno - materialnej

J wspólna dla co najmniej dwóch państw - mogą być w związku z tym dwustronne, regionalne i powszechne

S w orzecznictwie MTS dominują zasady o charakterze proceduralnym - zasada zawisłości sporu, zasada rzeczy osądzonej