handlowy amerykańsko - niemiecki z 1923 r. Jedynie w stosunkach konsularnych dziś stosuje się KNU o charakterze warunkowym. Jeśli brak jest określenia charakteru domniemywa się jego bezwarunkowość. Wielostronne KNU po II WŚ, najpierw w Układzie Ogólnym w sprawie Ceł i Handlu -GATT z 1947 r., a potem w ugrupowaniach integracyjnych np. w LAFTA.
KNU była przedmiotem prac KPM od 1967 do 78 ale bez rezultatów - przedstawiono projekt Konwencji, ale nie weszła w życie. Dziś KNU to podstawowy standard traktowania nie tylko w stosunkach gospodarczych, ale też w żegludze morskiej, telekomunikacji, ochronie inwestycji stosunkach konsularnych, ochronie własności intelektualnej i w odniesieniu do przywilejów i immunitetów org. mnar. Kolejny raz prace nad KNU podjęła KPM, ale zakończyła je w 2007 r. znowu bez efektów. Zajmowały się tym pojęciem również OECD (w prawie inwestycyjnym - 2004 r.), UNCTAD w 1990 r. i Instytut Prawa Mnar. w 1969 r. - Rezolucja z Edynburga.
KNU - sytuacja, kiedy w stosunkach wzajemnych między co najmniej 2 państwami traktowanie osób, towarów, usług i kapitału państwa B w państwie A, jest takie jak traktowanie osób, towarów, usług i kapitału, pochodzących z państwa C, mającego największe uprzywilejowanie w państwie A (reguła tertiumcomparationes równe traktowanie wszystkich osób, towarów, usług i kapitału w danym państwie, ale nie takie samo jak traktowanie osób, towarów, usług i kapitału miejscowych). Od KNU są wyjątki: uprzywilejowane traktowanie państw rozwijających się, dotyczące organizacji
integracyjnych (ale nie wszystkich), dot. przepływu osób i handlu w strefach przygranicznych, szczególne zasady dot. dostępu państw śródlądowych do morza. Wyjątki od KNU mają najczęściej postać traktowania narodowego.
KNU i KN występują równolegle, uzupełniają się.
KN pojawiła się w XIII w. w odniesieniu do traktowania statków - Traktat pokoju i handlu między Sycylią a Tunisem. W XV w. w praktyce angielskiej, w XVI w. w praktyce francuskiej - traktaty kapitulacyjne (dotyczyły przede wszystkim podatków i opłat od państw islamskich, zwłaszcza Turcji). KN była bardzo powszechna w XVIII (w stosunku do cudzoziemców, w zakresie ich dostępu do zawodu; praktyka brytyjsko - hiszpańska, czy rosyjsko - szwedzka) i XIX w. Od KN czynione były wyjątki dotyczące stosowania środków policyjnych. KN jest znana jako klauzula jedno-, dwu- bądź wielostronna. Oprócz zastosowania w GATT występuje również w niektórych Konwencjach UNESCO i MOP. KPM nigdy się nią nie zajęła jako taką. W 1927 r. zajął się IPM w zakresie traktowania cudzoziemoów. współcześnie KN stosowana jest w odniesieniu do osiedlania się, ubezpieczeń społecznych, traktowania misji wojskowych, podatków, handlu i żeglugi, pomocy prawnej, lotnictwa i zagadnień inwestycyjnych.
KN zakłada traktowanie osób, towarów, usług i kapitału państwa B w państwie A tak jak osób, towarów, usług i kapitału w państwie A. Dziś dopuszcza się wyjątki z uwagi na dobra o charakterze nieekonomicznym. W WTO też jest KN.
Odróżnienie norm od zasad.
Normy to pewne reguły zachowania, a zasady nie określają reguł, tylko wskazują standard działania. Tylko kiedy nie ma norm zasady mogą stanowić rozwiązanie. Żaden traktat nie zawiera katalogu zasad prawa mnar. Natomiast wiele traktatów zawiera przepisy ważne w relacjach państw stron tych traktatów (od powszechnych po dwustronne). Zasada prawa mnar. powinna być zasadą powszechną, jeśli ma dotyczyć całej społeczności mnar. i mieć charakter ogólny, by mieć zastosowanie w różnych dziedzinach prawa, najbliższe temu są zasady art. 2 KNZ - prawie wszystkie państwa świata, mają zwyczajowy charakter; ZO w rezolucji z 24.10.1970 r. zawarła Deklarację zasad prawa mnar., która stanowi wiążącą interpretację KNZ.
Jest problem źródła tych zasad - czy mają charakter państwowy, czy może są związane z ochroną kolektywnych interesów? czy wszystkie mają charakter bezwzględnie wiążący czy nie (w przypadku i. c. mówimy o normach od których nie ma odstępstw a od zasad prawa mnar. są wyjątki). W katalogu zasad deklaracji są zasady z art. 2 KNZ i również 2 wyprowadzone z art.l, który określa cele. DO zasad prawa mnar. można zaliczyć:
* zasadę suwerennej równości,
s zasadę wykonywania zobowiązań w dobrej wierze,
S zasadę pokojowego rozstrzygania sporów,
J zasadę zakazu użycia siły i groźby użyda siły S zasadę nieingerencji w sprawy wewnętrzne państw S zasadę samostanowienia i równouprawnienia narodów i ludów S zasadę poszanowania praw człowieka i podstawowych wolność
* zasadę integralność terytorialnej i nienaruszalności granic