102061

Wolne rodniki - wprowadzenie

Wolny rodnik- atom (lub cząsteczka) zdolny do samodzielnego istnienia mający 1 lub więcej niesmarowanych elektronów na orbicie walencyjnej (ostatniej).

Jony metali przejściowych mają też niesmarowane elektrony na orbitach wewnętrznych, ale nie na ostatniej, więc nie są zaliczane do wolnych rodników.

Wolne rodniki:

•    Bardzo silnie reaktywne

•    Mało specyficzne

•    Dążąc do sparowania elektronów- pozbycia się nadmiernego elektronu lub przyłączenia elektronu od innej cząsteczki- zazwyczaj szybko wchodzą w reakcje z różnymi cząsteczkami

•    Wykazują właściwości paramagnetyczna- przyciąganie pola magnetycznego

Przykłady wolnych rodników organicznych:

•    Rodniki lipidowe: alkilowe L\ nadtlenkowe LOO*

•    Białkowe

•    Aminokwasów

•    Tiylowe R-S‘ np. glutionylowy GS‘

RFT q wint rodniki

Wolne rodniki a reaktywne formy tlenu:

RFT są produktami kolejnych stopni redukcji cząsteczki tlenu i należy do nich H2O2, który nie posiada niesmarowanych elektronów i nie jest wolnym rodnikiem.

Nie wszystkie RFT są wolnymi rodnikami np. nadtlenek wodoru i nie wszystkie wolne rodniki należą do RFT.

Rodniki ferrylowe powstające z hemoglobiny.

Hemoglobina tutaj na +4 stopniu utlenienia.

Powstałe z pochodnych fenolowych np. semichinony.

Semichinony: na 1 tlenie jest niesparowany elektron.

Wykorzystanie w chemioterapii

Reaktywne pochodne i formy tlenu:

Tlen singletowy ^{1 2}0₂ łączy się z le 0₂“ anionorodnik ponadtlenkowy

0₂“ anionorodnik ponadtlenkowy + le H2O2 nadtlenek wodoru

H2O2 + le ‘OH rodnik hydroksylowy- najreaktywniejszy zw w uk biologicznych

1

‘ anionorodnik ponadtlenkowy + NO‘ -> ONOO naddenoazotyn

2

H2O2 + Cl' -> 'OC1 podchloryn