Występuje w postaci rozdzielności majątkowej; istnieje przez czas trwania określonych w ustawie okoliczności; w wypadkacli, w których wymaga tego interes małżonków i ich rodziny lub wierzycieli; powstaje takie wtedy, kiedy małżonków łączył umowny ustrój rozdzielności majątkowej (z wyrównaniem dorobków, jak i pełnej).
Powstanie ustrpju przymusowego:
✓ ustanawia sąd na żądanie jednego z małżonków, gdy istnieją ku temu ważne powody lub wierzyciela, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga podziału majątku wspólnego,
X ex lege z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu (częściowym albo całkowitym) jednego z małżonków,
X ex lege w razie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
X jako skutek orzeczenia separacji.
/ małżeństwo zostaje zawarte przez osoby ubezwłasnowolnione,
X małżeństwo zawiera osoba, w stosunku do której toczy się postępowanie upadłościowe
Ustanie ustroju przymusowego:
nie może zostać przerwany przez zainteresowanych małżonków w trybie umowy majątkowej małżeńskiej, chyba że przymusowa rozdzielność majątkowa powstała wskutek orzeczenia wydanego na żądanie jednego z małżonków - jeżeli powstał ex lege - ustaje i zostaje zastąpiony ustrojem ustawowym w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego albo z chwilą zniesienia separacji, chyba że na zgodny wniosek małżonków sąd znoszący separację utrzyma między małżonkami rozdzielność majątkową.
3. Ustanie wspólności
Zakaz podziału w czasie trwania wspólności majątkowej jest wyrazem łączengo charakteru wspólności praw;
Podział majątku wspólnego może nastąpić po ustaniu małżeństwa, w czasie jego trwania, lecz po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej (umowna i obligatoryjna rozdzielność majątkowa);
Ułamkowa wspólność majątku wspóJne^o_mąj.żonków po ustaniu wspóhiośd_mąjątkpv^j małżeńskiej - od chwili ustania wspólności majątkowej mają odpowiednie zastosowanie przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku;
istnieją tylko dwie masy majątkowe - majątki każdego z małżonków, przy czym w ich skład wchodzą także ułamkowe udziały w przedmiotach majątkowych należących do dawnego majątku wspólnego, który był objęty wspólnością łączną;
roszczenie o podział majątku wspólnego jest dopuszczalny na podstawie umowy albo z mocy orzeczenia sądu na żądanie każdego małżonka; nie ulega przedawnieniu;
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym - zasada - równość udziałów małżonków stosownie do zasady równouprawnienia małżonków i niezależnie od przyczyny