w razie konfliktu zasad sąd stosuje zasadę bardziej relewentną ( ale w innej sytuacji porządek prawny może być inny |
w razie sprzeczności jedna z norm może zostać uznana za nieobowiązującą |
zasada mniej lub bardziej |
zasada albo albo |
9. reguły pierwotne i reguły wtórne_
HART I JEGO FILOZOFIA
Herbert Lionel Hart uważał, iż pod terminem pozytywizm kryje się we współczesnej literaturze zbiór następujących twierdzeń:
a) prawa ustanowione przez człowieka są rozkazami,
b) nie ma żadnego koniecznego związku między prawem a moralnością (tzn prawem, jakie jest a prawem, jakie być powinno),
c) należy przeciwstawić analizę lub badanie znaczenia pojęć prawnych od badań historycznych, socjologicznych oraz od krytycznych ocen prawa z punktu widzenia moralności, celów i funkcji społecznych,
d) system prawny ma charakter zamkniętego systemu logicznego,
e) sądy etyczne nie mogą być wydawane na podstawie racjonalnych argumentów, kryterium oczywistości ( evidence ) lub w oparciu o dowody,
PARADOKS BANDYTY polega na tym, iż - zgodnie z teoriami Austina- nie ma różnicy pomiędzy przymusem, jaki obywatel odczuwa wobec bandyty grożącego mu rewolwerem i żądającego pieniędzy a przymusem , którzy odczuwa wobec woli suwerena. Prawo i moralność muszą być zbiorami reguł zobowiązujących.
Dlaczego w sferze praktycznej jesteśmy skłonni do kierowania się prawem0
a) reguły pierwotne to normy zawierające bezpośrednie polecenia określonych zachowam nakładającymi obowiązki ( duty- imposingrules),
b) reguły wtórne, które nie ustanawiają wiążących standardów obowiązkowego postępowania, nakładają władzę publiczną lub prywatną (reguły o regułach )
- reguły orzekania ( rules of adjuncition )- eliminują nieskuteczność norm pierwotnych, przyznają możności sądzenia i stosowania prawa, wyznaczają procedurę orzekania i upoważniają urzędników' do nałożenia określonych kar czy nakazania podjęcia czynności odszkodowawczych przez wyrządzającego szkodę,
- reguły zmiany ( rules of change ) przyznające generalnie lub indywidualnie identyfikowanym osobom władzę ustanawiania, derogowania lub zmiany zakresu reguł,
- reguły uznania ( rules of recognition )- określają kryteria stanowiące o ważności reguły w danym systemie prawnym
Minimum treści prawa natury to według. Harta:
a) ludzka słabość ( stąd niezbędne są zakazy pewnych zachowali, np. "nie zabijaj"),
b) przybliżona równość ludzi,
c) ograniczony altruizm (determinujący istnienie systemu nakazów i zakazów),
d) ograniczone zasoby naturalne (czynią niezbędną instytucję własności),
e) ograniczona siła woli i zdolności rozumienia ( niezbędne jest istnienie sankcji),
OTWARTA TEKSTOWOŚĆ ( open texture ) polega na tym, iż tekst prawny sformułowany w języku naturalnym charakteryzuje się często potencjalną nieostrością, gdyż jego znaczenie uzależnione jest od kontekstu, w jakim tekst ten analizujemy._
Podział przepisów prawnych:
I. z punktu widzenia ich stosunku do konstrukcji normy prawnej: a) kompletne (zawierają wszystkie elementy co najmniej jednej normy),