Interesy nowo przyjętych państw członkowskich i potrzeby bezpieczeństwa znacznie odbiegały od Interesów państw o dłuższym stażu członkowskim. W związku z tym pojawia się pytanie czy stare państwa są zdolne uwzględniać interesy państw nowych. Senator USA sformułował tezę „out of area out of bussines" - Jeżeli sojusz nie będzie się rozszerzał to straci znaczenie. Od 2001r. to sformułowania zaczęło oznaczać operacje poza obszarem traktatowym ( co= Afganistan.) 12 września 2001 rada ambasadorów sojuszu aktywizowała art. 5 po raz lszy w swojej historii. USA z tej oferty nie skorzystała, co jest powszechnie uważane za błąd. Polscy decydenci polityczni po 1999r musieli fakt ewoluowania sojuszu uwzględniać w swoich zamiarach. Musieli mieć świadomość ,że przyjęcia tej tezy po 2001 r. „out of area out of bussines" musi oznaczać ograniczenie realizowania podstawowych zadań sojuszu . W Polsce ukształtował się sposób myślenia, że udział w misjach poza traktatowych jest polisą ubezpieczeniową lub rodzajem inwestycji w polskie bezpieczeństwo np. my inwestujemy w bezpieczeństwa USA ( chociaż nie byliśmy przygotowani do takiej misji) a jak nas ktoś napadnie to USA z wdzięczności nam pomoże, co było bardzo naiwne. Wg. Dębskiego misja w Afganistanie ma większy sens niż w Iraku, bo przemawia. Ze my doceniamy bezpieczeństwo innych państw I pomagamy im i mamy prawo oczekiwać ze zachód weźmie pod uwagę nasz punkt widzenia na bezpieczeństwo. Czyli: plany ewentualnościowe, [W dyplomacji unikania się używania sformułowania „plan wojny" używa się „plany ewentualnościowe"], oraz rozbudowę infrastruktury na terenie Polski. Elementem rozszerzenia NATO na wschód było przyjęcie nowej formy dialogu z Rosją. Była to koncepcja poniekąd wymyślona przez Brzezińskiego. Wiedział on, że największy opór w Waszyngtonie budzi kwestia relacji z Rosją - aby nie było wrażenia, że jest to wymierzone w Rosję. Wymyślono dwutorowa politykę. Polska zaczęła ją prowadzić, czyli popierać zwiększenie relacji NATO - Rosja - była to cena za uzyskanie członkostwa w sojuszu. Stosunki NATO Rosja zaczęły tworzyć kontekst ppz. Stanowisko Polski jako największego os 1999r. państwa członkowskiego sojuszu zaczęło być uwzględniane w kształtowanie relacji NATO Rosja może być uważane za wzrost oddziaływania Polski na środowisko Mn. Nie był to oczywiście wpływ decydujący.
Nie mniejsze znaczenie dla kształtowania się uwarunkowań Mn wpływającej na ppz miał proces akcesji Polski do UE, a następnie jej członkostwo, jest to zarówno kontekst jak również instrumenty oddziaływania na środowisko zewnętrzne. Członkostwo w UE generowało silny impuls modernizacyjny. Wśród polskich polityków istniała świadomość podwójnego znaczenia dla ppz. Np. nie powodu, żeby Chiny interesowały się Polską, ale mogą zabiec o kontakty z Polska kiedy wiedzą, że mamy wpływ na procesy decyzyjne w UE zwłaszcza w kontekście polityki handlowej. Niektórzy zwracali znaczenie przyłączenia się Polski do UE w kontekście dalszej integracji.
Polska konsekwentnie opowiadała się za komplementarnośclą UE w NATO -obie organizacje muszą się wzajemnie harmonizować. Polska uzyskała członkostwo w UE gdy toczyła się w niej doba tao przyszłości UE. Hiszpania i Francja odrzuciły w referendum traktat konstytucyjny. Spadek znaczenia Francji sprawił, że zaczęła ona dążyć do poprawy stosunków z Polską. Istotnym znakiem zbliżenia była pozytywna reakcja Francji na członkostwo Polski w grupie 5, czyli grupie, która