Tworzenie prawa
Akty tworzenia prawa - normy generalno-abstrakcyjne.
Akty stosowania prawa - normy indywidualno-konkrctnc.
Akt tworzenia prawa - władcze działanie organu władzy państwowej, zmierzające do ustanowienia nowych norm o charakterze generalno-abstrakcyjnym.
Formy prawa:
a) stanowione sensu stricte.
b) kontraktowe.
c) precedensowe.
d) zwyczajowe.
e) religijne,
0 prawnicze.
a) Prawo przyjmuje formę dokumentu o określonej formie i budowie. Prawo pisane -iusseriptum.
b) Nie odgrywa roli obecnie. W historii ‘Magna Charta Libertatum’, pacta coiwenta, artykuły hemykowskie. W prawie międzynarodowym podstawowa forma stanowienia prawa (prawa traktatowe).
- umowy dwustronne (bilateralne).
- umowy wielostronne (niultilateralne - traktaty i konwencje).
c) Występuje, gdy oprócz faktycznego przestrzegania reguł przez dłuższy czas panuje przekonanie, że reguły te są prawem.
- element zewnętrzny - faktyczne przestrzeganie prawa zwyczajowego.
- element wewnętrzny - przekonanie o prawości przestrzeganych norm.
Prawo zwyczajowe musi być: powszechne, równomierne i trwałe.
d) Prawo orzeczeń, case law.
Precedens - norma prawna, zbudowana na podstawie orzecznictwa sądownego.
- ratio decidendi - reguła zawarta w orzeczeniu,
- obiter dicta - okoliczności nie mające istotnego znaczenia dla powyższej reguły.
Stare decisis - zasada stałości decyzji, związania precedensem sądów niższego szczebla, niż ten, który precedens ustanowił.
Precedens de iure - precedensformalniewiążący (common law).
Precedens de facto - precedensformalnieniewiążący (civil law).
e) Prawo islamu -szarłat, Koran i szkoły jego interpretacji.
f) Rzymskie iusrespondendi. Poglądy doktryny.
Obecnie postępuje jurydyzacja życia społecznego. Niewidzialna ręka rynku przeciwstawiona jest widzialnej ręce prawra. Dlatego też ustalono zasady racjonalnego twrorzenia, stosowania i realizacji prawa.