„artykułem niedogodności", który wprowadzał niejawność obrad sejmowych, dzięki czemu można było zamknąć usta opozycji.
Dysproporcje - Królestwo Polskie (monarchia konstytucyjna) - Cesarstwo Rosyjskie (monarchia absolutna). Pozostałe dysproporcje to : - ludnościowe, - terytorialne, - potencjałów (militarny, społeczno-gospodarczy).
Ustrój społeczny.
Państwo feudalne z elementami burżuazyjnymi. Równość w korzystaniu z prawa, lecz nie względem prawa. Uprzywilejowana pozycja szlachty. Nic o samorządzie miast i chłopach.
Ustrój polityczny.
Królestwo Polskie na zawsze połączone z Cesarstwem Rosyjskim. Stosunki dyplomatyczne poprzez Rosję, ale nie zawsze K. Polskie bierze udział w wojnach i zawieranych traktatach. Ma odrębną armię, dostęp militarny obustronny, lecz wojsko na utrzymaniu tego, do kogo należy. „Państw nie łączy nic, oprócz osoby wspólnego monarchy". Królestwo Polskie było więc państwem o ograniczonej suwerenności będącym w nierównej unii z Cesarstwem Rosyjskim (o wiele gorsza unia niż z Saksonią). Ogólne sprawy :
0 Szeroki htalog praw i wolności obywatelskich 0 Opieka rządu nad religią rzymskekatolicką, przy równości wyznania 0 Deklaracja opieki prawa nad obywatelami 0 Przewidziana cenzura prewencyjna 0 Nietykalność osobista (podobna do Jagiełłowej)
0 Zasada odbywania kar w Królestwie 0 Zakaz zatrzymywania obywateli Królestwa bezprawnie 0 Zakaz karania obywateli królestwa bezprawnie
O rządzie.
Sprawowanie podstawowej władzy państwowej - Król. Monarcha dominuje nad innymi organami. Rząd w osobie Króla - pełnia władzy wykonawczej.
Kompetencje monarchy (szerokie):
0 Wypowiadanie wojny/zawieranie pokoju 0 Zawieranie traktatów 0 Wyłączny kierunek siły zbrojnej 0 Budżet (zatwierdzanie, zarządzanie)
0 Obsadzanie urzędów, duchownych 0 Prawo łaski 0 Odznaczenia
0 Nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny 0 Nadaje szlachectwo 0 Nadaje tytuły
0 Wyłączna inicjatywa ustawodawcza 0 Powołuje/odwołuje namiestnika 0 Zwołuje sejm, zgromadzenia wyborcze 0 Nominuje senat
Kompetencje Namiestnika :
0 Zastępca monarchy (na wypadek jego nieobecności)
0 Obowiązek mieszkania w kraju 0 Przysięga na ręce króla w obecności senatu