Strajk jest ostatecznym środkiem, który strona pracownicza może zastosować w celu rozwiązania sporu zbiorowego.
Konstytucja RP w arL 59 ust 1 uznaje prawo związków zawodowych do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu.
Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania istniejącego między nimi a pracodawcą sporu zbiorowego.
Należy odróżnić prawo do strajku będące indywidualnym prawem pracownika, z którego może on korzystać lub nie, od prawa do organizowania strajku, przysługującego na grandę polskiej Konstytucji i ustawy z 1991 r. wyłącznie związkom zawodowym.
Prawo to nie przysługuje pracownikom zatrudnionym w organach władzy państwowej, organizacji rządowej i samorządowej, w sądach oraz prokuraturze.
Niedopuszczalne jest organizowanie strajku w Agencji Bezpieczeństwa Publicznego, Publicznego jednostkach Policji, w Siłach Zbrojnych RP, w Służbie Więziennej, w Straży Granicznej oraz w jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej.
Niedopuszczalne jest ponadto zaprzestanie pracy w wyniku strajku w jakimkolwiek zakładzie pracy na stanowiskach pracy, przy urządzeniach i instalacjach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu lub bezpieczeństwu państwa.
Sama zapowiedź strajku, na wypadek nieuwzględnienia zgłoszonych żądań pracowniczych, może zostać zwerbalizowana od razu przy zgłoszeniu tychże żądań. Równolegle z prowadzonymi rokowaniami lub mediacją można podejmować czynności przygotowawcze do strajku. Jednak bez uprzedniego wyczerpania możliwości mediacji i rokowań, strajk można zrealizować tylko wtedy, jeżeli ich prowadzenie uniemożliwiło bezprawne działanie pracodawcy lub, gdy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór w imieniu pracowników działaczem związkowym.
Strajk zakładowy ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników( jeżeli w glosowaniu wzięło udział co najmniej 50 % załogi).
Strajk wielozakładowy ogłasza organ związku, wskazany w statucie, po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników w poszczególnych zakładach pracy, które mają być objęte strajkiem. Warunkiem jest udział w glosowaniu w każdym z tych zakładów co najmniej 50 % pracowników.
Ogłoszenie strajku powinno nastąpić, na co najmniej 5 dni przed jego rozpoczęciem.
Udział w strajku jest dobrowolny. Organizatorzy strajku ani strajkujący nie mają prawa zabronić wykonywania pracy pracownikom niebiorącym udziału w strajku. Odmowa udziału w strajku nie może być podstawą do zastosowania jakichkolwiek sankcji wobec pracownika. Ustawa nie zabrania organizowania strajków okupacyjnych, w czasie, których strajkujący przebywają w pomieszczeniach zakładu pracy.
Ustawa w zasadzie nie ogranicza czasu trwania strajku. Wyjątek stanowi strajk ostrzegawczy i strajk solidarnościowy.
Strajk solidarnościowy może zorganizować związek zawodowy działający w innym zakładzie pracy w obronie praw i interesów pracowników, którzy nie mają prawa do strajku Strajk taki nie może trwać dłużej niż połowa dnia roboczego.
Udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych. W okresie legalnego strajku pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz uprawnienia wynikające ze stosunku pracy. Nie ma tylko prawa do wynagrodzenia za czas strajku.
Ten, kto kieruje strajkiem, zorganizowanym wbrew przepisom ustawy, podlega odpowiedzialności kamej(karze grzywny).