114338

1. Zagadnienie demokracji. (vv przeciwieństwie do totalitaryzmu)

Cechą charakterystyczną państw demokratycznych jest pluralizm (i liberalizm) światopoglądowy - wieloświatopoglądowość oraz relatywizm moralny. Można mówić o państwie demokratycznym, gdy dopuszczalne jest wyznawanie różnych światopoglądów w jednym państwie i jest to element stały systemu. Warunkiem tego jest swobodne kształtowanie się świadomości obywateli, gdyż ta jest źródłem wszelkich zmian w społeczeństwie. Musi być obecna filozofia w życiu codziennym, gdyż inaczej próżnia filozoficzna, co z kolei prowadzi do ciśnienia jednego rodzaju moralności. Ta determinuje przepisy prawa i w ten sposób pojawiają się elementy totalitaryzmu mimo istnienia struktur demokratycznych. Moralność wnika głębiej w życie obywateli niż prawo. Monizm moralny + przekładanie treści tej moralności na prawo = naruszenie wolności wszystkich obywateli. Cecltą totalitaryzmu jest monizm światopoglądowy - oficjalnie dopuszczalny jest tylko jeden pogląd na świat, narzucony przez państwo. Ograniczona jest wolność badań naukowych. Prawo nie odgrywa roli jednoczącej, bo wszyscy są zjednoczeni nakazem wyznawania jednego światopoglądu.

Autorytaryzm w odróżnieniu od totalitaryzmu zawłaszcza tylko władzę wykonawczą (rządy silnej ręki). Nie narzuca wszystkim poglądu na świat. L. Nowak twierdzi, że stopniem pośrednim między t. a a. były Niemcy hitlerowskie (gdyż zawłaszczono częściowo także ekonomię i środki masowego przekazu); totalitaryzmem w czystej postaci (totus tuum) była sowiecka Rosja.

W demokracji więzią łączącą obywateli jest prawo pozytywne. Istnieje też potrzeba odnalezienia podstawy jedności obywateli w prawie natury będącym zarazem prawem immoralnym.

Współcześnie demokracja winna być bardziej ochroną praw mniejszości aniżeli tylko rządami większości.