115154

egzemplarzy będących częścią danego zbioru wnioskujemy o jego całości. Na przykład; profesor na podstawie wyników egzaminu kilku studentów wnioskuje o tym, jaki jest poziom wiedzy wszystkich studentów na całym roku studiów; bądź podczas sondaży przedwyborczych jakiś instytut badania opinii publicznej na podstawie odpowiedzi udzielonych przez dwustu potencjalnych wyborców wnioskuje o tym, który kandydat na prezydenta odniesie sukces albo która partia zdobędzie najwięcej miejsc w parlamencie w wyniku wyborów, w któiych weźmie udział kilka milionów obywateli.

Metoda dedukcyjna polega na poznawaniu prawdy w drodze wnioskowania wiodącego od ogółu do szczegółów, czyli na przechodzeniu od ogólnych przesłanek lub zasad do szczegół owych rozwiązań.

W konsekwencji istnieją różnice co do stopnia pewności ostatecznych wyników, do jakich dochodzimy za pośrednictwem każdej z tych metod Za pomocą metody indukcyjnej dochodzimy do zdań orzekających tylko o jakimś stopniu prawdopodobieństwa co do wystąpienia jakiegoś zjawiska. Są to hipotezy naukowe, które w przyszłości można będzie obalić. Na przykład prognoza co do tego, jaka będzie za kilka dni pogoda, nie zawsze się sprawdza, czyli że prognozowanie może być zawodne. Przy użyciu natomiast metody dedukcyjnej dochodzimy do zdań pewnych, chociaż o różnym stopniu oczywistości, np. z oczywistością matematyczną stwierdzamy, że dwa razy dwa zawsze jest cztery. Dlatego ze względu na różny stopień pewności wyników, do jakich dochodzimy, mówimy, że metoda dedukcyjna jest niezawodna, zaś metoda indukcyjna jest zawodna, czyli że jest nie niezawodna.

Ze względu na to, jaka metoda ma zastosowanie w uprawianiu nauki, powszechnie dzieli się nauki na:

1)    nauki empiryczne, jak chemia, biologia, astronomia, socjologia, stosujące metodę indukcyjną

2)    nauki humanistyczne, stosujące metodę dedukcyjną, czyli wyjaśniające rzeczywistość przez zastosowanie pewnych założeń (paradygmatów). Są to: nauki filozoficzne, nauki polityczne, nauki matematyczne itd.

Nauki prawne w zasadzie należą do nauk humanistycznych, chociaż korzystają także z dorobku nauk empirycznych. Wśród nauk prawnych ze względu na metodę, przy której użyciu nauki są uprawiane, powszechnie wyróżnia się:

1)    nauki teoretyczne, które mówią o tym, jak jest, bądź jak powinno być;

2)    nauki praktyczne, które mówią o tym, jak działać, aby osiągnąć określony cel, jakim jest pożądany porządek w życiu społecznym;

3)    nauki pomocnicze.

Do teoretycznych nauk prawnych należą:

1)    teoria prawa, która zajmuje się prawem, jako zjawiskami społecznymi w ogólności, np. wyjaśnianiem tego, co to jest prawo;

2)    historia prawa, która zajmuje się badaniem konkretnych państw i praw, jakie istniały i obowiązywały w przeszłości. Zadaniem historii prawa jest badanie pewnych prawidłowości, jakie wystąpiły w rozwoju prawa w przeszłości. Studiowanie historii prawa jest pożyteczne, wszak już starożytni Rzymianie mówili, że historia et magistra vitae.

Naukami praktycznymi wśród nauk prawnych są dogmatyka i polityka prawa.

Zadaniem dogmatyki prawa jest wyjaśnianie znaczenia norm zawartych w obowiązujących przepisach prawnych, np. w postanowieniach konstytucji danego państwa.