o gospodarka nakazowa - procesy gospodarcze regiiowane są głównie regulowane za pomocy różnego typu nakazów, zakazów i dyrektyw wydawanych przez biurokrację państwowy 0 gospodarka zdecentralizowana - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należę wyłącznie do poszczególnych producentów i konsumentów o gospodarka scentralizowana - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należę wyłącznie do centralnej biurokracji państwowej • krzywa możliwości produkcyjnych:
o połączenie pinktów maksymalnego wykorzystania dwóch konkirencyjnych wobec siebie dóbr w różnym stopniu ich wyprodukowania otrzymujemy krzywą możliwości produkcyjnych o wyznacza ilościowe możliwe do osiągnięcia stosunki prodiśtcji konkurencyjnych wobec siebie dóbr
Wykład 2 i 3 - Popyt, podaż i rynek. Reakcje popytu na zmiany cen i dochodów
R. Milewski, „Podstawy ekonomii", str. 97-124
• co to jest rynek? - całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich one przebiegają
o według kryteriun podmiotu obrotu - produktów i usług o według krytemm zasięgu geograficznego - lokalny, światowy itd. o według kryteritm zależności od sytuacji rynkowej - sprzedawcy i nabywcy o według kryteriun jednorodności - jednorodny, heterogeniczny o w zależności od stopnia wyrównywania się cen
• doskonały - rozproszenie po stronie popytu i podaży, brak barier wejścia na rynek, przejrzystość oraz jednorodność dóbr
• monopolistyczny - w szczytowym przypadku jeden producent dyktujący ceny. mający wyłączność produkcji i zbytu jakiegoś towaru
• popyt i podaż na rynku
o popyt
• efektywny - ilość danego dobra, jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie
• potencjalny - pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi
• ze względu na motywację nabywców:
o funkcjonalny - wynika z cech jakościowych danego dobra o niefunkcjonalny - użyteczność dobra może się zmieniać w zależności od zachowania innych konsumentów o spekulacyjny - oczekiwanie na zmianę cen w przyszłości
• trzy rodzaje zachowań nabywców:
o owczy pęd - popyt na dane dobro wzrasta dlatego, że inni je kupują
o snobizm - popyt maleje, gdy inni kupują to dobro o efekt veblenowski - popyt na dobra prestiżowe, wzrasta mimo wzrostu cen
• popyt a cena - zależność ta jest zależnością odwrotną, wzrost ceny powoduje spadek popytu
• efekt substytucyjny zmiany ceny - wzrost ceny danego dobra skłania nabywcę do rezygnacji z dobra relatywnie droższego i zastąpienia go innym dobrem, relatywnie tańszym
• efekt dochodowy zmiany ceny - wzrost ceny danego dobra obniża siłę nabywczą konsumenta
• popyt nietypowy
• 1. popyt doskonale nieelastyczny lub sztywny - dobra zaspokajające niezbędne potrzeby i nie mające substytutów
• 2. popyt doskonale elastyczny - teoretyczna sytuacja rynku doskonałego
• 3. popyt paradoksalny - nietypowe zachowanie się popytu:
o paradoks Veblena - mimo wzrostu cen dóbr prestiżowych popyt na nie rośnie
o paradoks Giffena - dobro podrzędne mimo zmiany ceny i obniżenia realnego dochodu nadal jest wybierane przez konsumenta, gdyż pozostaje wciąż relatywnie tańsze 0 paradoks spekulacyjny - jeśli panuje przekonanie, że cena w przyszłości nadal będzie rosła, o popyt rośnie mimo wzrostu ceny
• pozacenowe determinanty popytu: