115961

Typ obejmujący ok. 5 tys. gatunków żyjących współcześnie i prawie czteiy razy tyle wymarłych. Ms żywi ołów porastają podwodne przedmioty niczym mchy na lądzie. Pizeważnie żyją w morzach, niektóre w wodach słodkich. Większość prowadzi osiadł)' tryb życia. Niektóre przemieszczają się z prędkością do 3 cm dziennic. Występują licznie, lecz ich znaczenie stratygraficzne jest niewielkie.

•Mięczaki- małże są liczne, ale długowieczne, dlatego ich znaczenie stratygraficzne jest małe, podobnie jak ślimak ów. natomiast lokalnie masowo pojawiają się tentakulity z których wiele jest drobnymi skamieniałościami przewodnimi.

-    Tcntakulity-r/ąd o niezbyt jasnym stanowisku systematycznym, zaliczany do mięczaków, istniejący¹ do dewonu.Szczyt rozwoju przechodzą w dcwonic. wtedy też pewne gatunki tentakulitów' miały znaczenie stratygraficzne pomocniczo datując wiek skał. Zwierzęta morskie, o muszli wapiennej wielkości 1,5 - 3.0 cm. Muszla stożkowata, pokiyta poprzecznymi guzkowatymi pierścieniami.

-Liliowce- zwierzęta należące do typu szk ar łupili, ogromne znaczenie stratygraficzne.

Liliowce są zbudowane z łodygi, ramion i kielicha. W kielichu mieszczą się podstaw^rowe narządy ciała. Pośrodku kielicha położony jest otwór gębowy, zaś odbyt znajduje się na szczycie rurki odbytowej, lub obok otworu gębowego. Z boku kielicha wyrasta pięć ramion, które mogą rozgałęziać się na większą ich liczbę. Na każdym z nich są nóżki ambulakralne, które wr az z ramionami tworzą sieć służącą do chwytania drobnych organizmów.

Część liliowców posiada łodygę, przytwierdzającą je do podłoża Łodyga jest unerwiona i umięśniona, dzięki czemu może się poruszać. Większość współczesnych liliowców' jest bezłodygow-a. Dziś istnieje około 100 rodzajów liliowców, żyjących głównie w głębokich wodach.

Liliowce są wyłącznic zwierzętami morskimi i mogą występować w znacznym przedziale głębokości, od bar dzo płytkomorskich środowisk dogłębokomorskich Formy hentonicznc posiadają różne sposoby przytwierdzania się do dna.

Obecnie stanowią one pokarm niektórych ryb i w celu obrony przed atakiem dr apieżników wykształciły szereg adaptacji obronnych, tj. prowadzenie nocnego trybu życia, zdolność wytwarzania substancji toksycznych, dużą zdolność regeneracji utraconych części ciała.

Stromatolity- grupa gąbek pospolitych. Były bardzo powszechnymi organizmami w morzach paleozoiku, występowały od późnego ordowiku do wczesnego karbonu. Są to najczęściej kopułowatc lub bochcnkowate ciała, o mikrostrukturze, na którą składają się poziome warstewki, pionowe pile. astrorizy i montikulc.

•Malżoraczki- skamieniałości przewodnie, drobne skorupiaki o długości ciała 2-3 mm. Największy żyjący obecnie małżoraczek osiąga 2,3 cm dhigości. Segmentacja ciała zupełnie zatarta. Okryte całkowicie dwuklapkowym pancerzem przesyconym solami wapnia, przypominającym nieco muszlę małża. Połówki pancerza połączone po stronie grzbietowej więzadłem i zamykane przy pomocy mięśnia zwieracza. Pancerz często pokryty inknistacjami mającymi znaczenie przy identyfikacji gatunków. Posiadają 6-7 par odnóży (włączając odnóża głowowe), w tym 2 pary czulków. 1 para źuwaczek, 1-2 pary szczęk, 2 pary odnóży tułowiowych krocznych. Ciało zakończone widełkami Brak narządów- oddechowy cli - wymiana gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała (włączając pancerz). Układ nerwowy skondensowany i uproszczony. Oczy złożone lub brak. Oczy naupliusowe również u postaci dorosłych. Rozdziebiopłciowe, ale przeważnie partcnogcnctyczne. Jajorodnc. Larwa - pływik. 5-8 stadiów larwalnych.

•Staromki- gromada szczękoczułkowców obejmująca zaledwie 4 gatunki żyjące współcześnie i około 500 gatunków kopalnych. Zalicza się do nich stawonogi z 6-7 parami odnóży na głowotułowiu. blaszkowatymi odnóżami na odwłoku, na których znajdują się wyrostki skrzelowe, a wreszcie szpiczasto zakończonym tclsoncm. Głowotułów pokryty grubym jednolitym oskćrkiem i zazwyczaj zrośnięty na dużym obszaizc z odwłokiem.

-    Faldoplrtwr, akantody-groinada wymar tych ryb słodkowodnych i morskich łączących cecłiy późniejszych ryb clirzęstnych i kostnych. Z powodu licznych kolców w płetwach i spodniej części ciała nazywane są czasem kolczastymi rekinami.

Do fałdopłetwy ch należą najstarsze znane szczątki żuchwowe ów. Fałdowcc pojawiły się we wczesnym sylurze. wymarły w dolnym pennie. Były to zwierzęta przew-ażnie niewielkie, większość nie przekraczała 20 cm dhigości ciała, nieliczne duże osiągały długość 2 metrów. Krótka giow-a osłonięta była pancerzem kostny ch