112882

B4. Stanowienie prawa

•    Prawo stanowione jest współcześnie podstawowym źródłem prawa, zwłaszcza w systemie kontynentalnym

•    Stanowienie prawa jest aktem (procesem) świadomym i celowym; jest to sformalizowany, prospektywny i konstytutywny akt władzy publicznej

o Sformalizowanie aktu stanowienia prawa polega na:

❖Oddaniu go w ręce kompetentnych organów władzy publicznej - najczęściej państwowych, rzadziej samorządowych

❖    Podporządkowaniu prawotwórczego działania tych organów określonym procedurom decyzyjnym

❖    Nadaniu ustanowionym aktom normatywnym określonej prawnie formy

❖    Podaniu aktów normatywnych do wiadomości publicznej w określony prawem sposób, z czym z reguły związane jest uzyskanie mocy obowiązującej i wejście ich w żyde

o Charakter prospektywny - akty stanowienia prawa zwrócone są ku przyszłości; lex retro non agit o Konstytutywność - wraz z aktem stanowienia, na mocy decyzji kompetentnego organu władzy publicznej wprowadzane są do systemu prawa lub usuwane zeń normy prawne; stanowienie tworzy lub uchyla normy prawa, nie zaś stwierdza obowiązywanie norm już istniejących; charakter deklaratoryjny mają jedynie fragmenty konstytucji dot. praw i wolnośd obywatelskich, których źródło przypisuje się przyrodzonej godności człowieka

•    Kształtowanie prawa własnego przez recepcję prawa obcego - np. wykorzystanie w prawie całej Europie Kodeksu Napoleona, adaptacja cywilnego prawa niemieckiego i szwajcarskiego przez Turcję i Japonię; recepcja prawa nie jest samodzielnym źródłem prawa

B5. Zawieranie umów o charakterze prawotwórczym

•    Prawo ustanowione na mocy zawarcia umowy (prawo konsensualne) jest w istode prawem stanowionym tyle, że nie jednostronną decyzją władzy publicznej, lecz w drodze porozumienia i układu zawartego między zainteresowanymi podmiotami

•    Najczęściej dot. prawa międzynarodowego, w prawie wewnątrzkrajowym występuje w prawie pracy

(układy zbiorowe pracy - są skuteczne również wobec osób trzecich (prawo powszechnie obowiązujące - erga omnes)!!!) oraz relacji państwo-Kościół

•    Ponadto prawo stanowione, by nie było martwe, musi mieć oparcie na zgodzie obywateli i grup społecznych na jego postanowienia

•    Nie zaliczamy do kategorii faktów prawotwórczych umów gł. cywilnych tworzących ■prawo" miedzy stronami umowy

ę. Stąnpwięnję prąvy? w pąń$(wąęh w?półęzę?nyęh - ząsąęły pgplnę. Ak(y prąwpę

•    Prawo stanowi „ustawodawca" - jest to termin techniczny języka prawniczego; dot. też twórców prawa o randze niższej od ustawy, choć można też wyróżnić „prawodawcę"

•    Fundamentalne zasady stanowienia prawa w państwach prawnych:

o Określenie w konstytucji, jakie fakty związane z funkcjonowaniem organów władzy publ. mają charakter prawotwórczy (ustalenie katalogu i hierarchii źródeł prawa)

o Przyznanie kompetencji do stanowienia prawa o najwyższym usytuowaniu w hierarchii i największej mocy prawnej organom parlamentarnym

o Uznanie, że skuteczne jest tylko takie stanowienie praw przez te organy, które pozostaje w zgodzie z pewnymi, z góry ustalonymi procedurami

o Organy władzy wykonawczej mogą stanowić prawo za zgodą parlamentu, na podstawie uchwalonych przez niego aktów normatywnych, w granicach przyznanych upoważnień oraz w celu ich wykonania o Jeśli konstytucja to dopuszcza, parlament może przekazać swe uprawnienia ustawodawcze organom wykonawczym (delegacja ustawowa, ustawodawstwo delegowane); zakazane jest natomiast przekazywanie tych uprawnień (zakaz subdelegacji)

o (Prawie) Wszystkie akty normatywne są podawane do publicznej wiadomości w sposób urzędowy o Istnieje system kontroli konstytucyjności aktów normatywnych niższych niż konstytucja przez sądy bądź specjalne trybunały konstytucyjne

•    Tryb prac nad ustawą:

o Inicjatywa ustawodawcza - wniesienie projektu ustawy pod obrady parlamentu; parlament ma obowiązek taki projekt rozpatrzyć; Prawo inicjatywy ustawodawczej w RP mają:

❖    Posłowie -15 lub komisja sejmowa

❖    Rada Ministrów - obowiązek przeprowadzenia odpowiednich konsultacji i prac w Radzie Legislacyjnej ❖Senat - analogicznie jw.

❖Prezydent