116842

spoczywa na podstawie umowy. Albo przynajmniej z równie dobrą słusznością naród miałby prawo nazywać swoją potrzebę zdobyczy - swą żądzę władzy, czy to na drodze orężnej, czy przez handel, wymianę i kolonizację-prawem wzrostu na przykład. Społeczeństwo, które ostatecznie i z instynktu wyrzekło się wojny i zdobyczy, znajduje się w upadku i dojrzałe jest do demokracji i rządów kramarskich [...]

336.

Miarą wolności, czy to dla jednostki, czy to dla społeczeństw, jest stopień oporu, który ustawicznie pokonywać należy, żeby pozostać u góry: wolności, rzecz prosta, rozpatrywanej jako moc pozytywna, jako wola mocy. A przeto najwyższa forma wolności indywidualnej, udzielność, wzrastałaby, bardzo prawdopodobnie, nie dalej niż o pięć kroków od swego przeciwieństwa, tam, gdzie groźba niewolnictwa, niby sto mieczów damoklesowych, nad istnieniem zawisła. Zważcie na to w przebiegu • dziejów: czasy, kiedy "indywiduum" dojrzało do owej doskonałości, to znaczy stało, się w o I n e, kiedy został osiągnięty klasyczny typ człowieka udzielnego: och nie! te czasy nie były nigdy humanitarne! Trzeba nie mieć wyboru: albo górą - albo na spodzie, jak robak być wyszydzonym, unicestwionym, rozdeptanym. Trzeba tyranów mieć przeciw sobie, żeby stać się tyranem, tj. wolnym.

409.

Wypowiedziałem wojnę anemicznemu ideałowi chrześcijańskiemu (oraz temu, co: mu blisko pokrewne), nie w zamiarze, żeby go zniweczyć, lecz tylko koniec położyć jego tyranii i zdobyć miejsce dla nowych ideałów, ideałów bardziej krzepkich. Trwanie dalsze ideału chrześcijańskiego należy do rzeczy najbardziej godnych życzenia, jakie tylko są: a to gwoli ideałom, które obok niego i, być może, ponad nim uwydatnić się pragną: te muszą mieć przeciwników, silnych przeciwników, żeby stać się silnymi. Tak też my immoraliści potrzebujemy mocy moralności. Nasz popęd samozachowawczy chce, żeby nasz przeciwnik zachował swe siły. On chce tylko stać się i ich panem.

449.

Środki, za pomocą których utrzymuje się typ silniejszy: Przyznać sobie prawo do postępków wyjątkowych, jako próba przezwyciężenia siebie i w/olności. Umieścić się w warunkach, gdzie nie wolno nie być barbarzyńcą. Zdobyć sobie za pomocą ascetyzmu wszelkiego rodzaju przemoc i pewność względem swej mocy woli. Nie wnioskować nigdy: "co dla jednego jest spraw/iedliwe, to dla drugiego jest słuszne", lecz odwrotnie. Odpłatę, prawo odwetu traktować jak prerogatywę, przyznawać jako wyróżnienie.

Pytania

1.    Oceń, w jaki sposób koleje życia Nietzschego wpłynęły na jego filozofię?

2. w stosunku do jakich Idei poglądy Nietzschego są przeciwstawne, a z którymi są zgodne?

3.    Jakie były praktyczne skutki jego Idei?

4.    Jak Nietzsche pojmuje wolność i równość?