116973

PRAWO CYWILNE

a

Normy prawa cywilnego regulują treść stosunków cywilnoprawnych, wskazują przyczyny ich powstawania i rozwiązania oraz okoliczności, w których zmienia się treść stosunku.

Prawo podmiotowe jest jednym z podstawowych pojęć prawa cywilnego i odgrywa w nim węzłową rolę. Jest to przyznana i zabezpieczona przez normy prawa cywilnego oraz wynikająca ze stosunku prawnego możność postępowania w określony sposób. Jego źródłem są normy prawne, które ustanawiają sferę możności postępowania i zakreślają jej granice. Prawo podmiotowe występuje tylko w ramach stosunku prawnego i jest pojęciem nadrzędnym w stosunku do uprawnienia.

Uprawnienia mają znaczenie równorzędne lub nierównorzędne, powstają jednocześnie lub niejednocześnie, a ich losy w trakcie trwania stosunku prawnego mogą być różne. Uprawnienia te razem wzięte tworzą prawo podmiotowe.

Podział praw podmiotowych:

1. Prawa podmiotowe bezwzględne - prawa podmiotowe skuteczne przeciwko każdej osobie (prawo własności),

2 Prawa podmiotowe względne - prawa podmiotowe przysługujące tylko względem oznaczonej osoby (wierzytelności).

Innym podziałem prawa podmiotowego jest podział na:

1. Prawo podmiotowe majątkowe - prawo podmiotowe, w którym można wyrazić wartość pieniężną (prawo własności).

2 Prawo podmiotowe niemajątkowe - prawo podmiotowe, w którym nie można określić wartości pieniężnej (życie, zdrowie).

Istniej również podział na prawo podmiotowe przenaszalne i nieprzenoszalne.

Osoba fizyczna to każdy człowiek od chwili urodzenia do śmierci. Osoba fizyczna posiada dwa podstawowe atrybuty: zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.

Zdolność prawna to zdolność do występowania w charakterze podmiotu (strony) w stosunkach cywilnoprawnych. Posiadanie zdolności prawnej oznacza możność posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego, oznacza, że człowiek może być właścicielem rzeczy, może zawierać umowy, ponosić odpowiedzialność materialną itd. Każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci ma zdolność prawną, również dziecko poczęte ma zdolność prawną, jednak prawa i obowiązki majątkowe uzyskuje pod warunkiem, że urodzi się żywe. Do chwili uzyskania pełnoletności dziecko jest reprezentowane przez rodziców lub opiekunów, ale to właśnie dziecko, a nie jego opiekunowie, jest stroną umowy, właścicielem rzeczy - a więc podmiotem stosunku cywilnoprawnego.

Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych. Uzyskanie zdolności do czynności prawnych uzależnione jest od pewnego wieku (pewnej dojrzałości). Przewidziane są trzy możliwe sytuacje, w których osoba fizyczna:

a)    ma pełną zdolność do czynności prawnych,

b)    ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych,

c)    nie ma zdolności do czynności prawnych.

Pełną zdolność do czynności prawnych osiąga człowiek z chwilą ukończenia 18 lat. Wcześniej może uzyskać pełnoletność dziewczyna (pod warunkiem, że ukończyła 16 lat), która za zezwoleniem sądu wyszła za mąż.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły 13 lat oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione. Czynność prawna takiej osoby wymaga do swej ważności zgody przedstawiciela ustawowego, jeśli rozporządza ona swym prawem lub zaciąga zobowiązania. Bez zgody przedstawiciela ustawowego osoba z ograniczoną zdolnością może zawierać umowy dotyczące drobnych bieżących spraw życiowych.

Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Nie mogą one w sposób ważny i prawny skutecznie zawierać żadnych umów ani dokonywać jednostronnych czynności prawnych, robią to za nich przedstawiciele ustawowi. Czynność prawna takiej osoby jest nieważna. Osoby fizyczne mogą być częściowo lub całkowicie pozbawione zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu wojewódzkiego w składzie trzech sędziów zawodowych.

Sąd może wydać całkowite ubezwłasnowolnienie, jeśli człowiek wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.