117541

spadek zapotrzebowania na pracę, co prowadzi do pojawienia się bezrobocia cyklicznego.

♦    W okresie koniunktury - popyt na towary i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa wzrasta, co wywołuje wzrost produkcji. Wzrost produkcji powoduje wzrost zapotrzebowania na pracę, co prowadzi do stopniowego zaniknięcia bezrobocia cyklicznego.

•    Bezrobocie sezonowe to rodzaj bezrobocia, który jest uwarunkowany porą roku i związanymi z nią zmianami pogodowymi, wegetacji roślin itp. Występuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, rolnictwie i innych. Sezonowy charakter ma również bezrobocie absolwentów, których wejście na rynek pracy dokonuje się stopniowo i jest związane z terminem zakończenia nauki w szkołach. Wynika również z sezonowości produkcji w niektórych dziedzinach gospodarki, uzależnionych od warunków klimatycznych.

•    Bezrobocie technologiczne - bezrobocie wynikające z postępu technicznego, który powoduje zastępowanie pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń. Ma ono charakter tymczasowy, do chwili przesunięcia zasobów zwolnionej siły roboczej do nowych zastosowań.

3.    Naturalna stopa bezrobocia (bezrobocie naturalne):

a) Naturalna stopa bezrobocia (bezrobocie naturalne) - pewien poziom bezrobocia odpowiadający stanowi równowagi, czyli bezrobocie wynikające z niedoskonałości funkcjonowania rynków, niepełnej informacji o rynku pracy oraz niedopasowań strukturalnych popytu i podaży pracy.

4.    Przyczyny bezrobocia:

a)    W ujęciu neoklasycznym:

•    Bezrobocie wynika z ograniczeń w swobodnym działaniu mechanizmu rynkowego na rynku pracy. Ograniczenia te związane są przede wszystkim z tendencjami do usztywniania płac, które są rezultatem postępowania związków zawodowych opierających się redukcjom płac.

•    Gdyby płace realne ustaliły się na poziomie wyższym od płac równowagi a związki zawodowe opierałyby się skutecznie ich redukcji, to powstanie bezrobocie związane z nadwyżką globalnej podaży pracy nad popytem na pracę.

•    Pojawia się w rezultacie bezrobocie traktowane jako dobrowolne, gdyż jest ono wynikiem świadomego braku zgody pracowników na zaakceptowanie wymogów mechanizmów rynkowych.

b)    W ujęciu keynesistowskim:

•    Przyczyną bezrobocia jest niewystarczający popyt na towary, jaki kształtuje się w warunkach wolnorynkowej gospodarki.

•    Gdy popyt na towary ustali się na poziomie niewystarczającym do zakupienia wytworzonej produkcji, to producenci zmuszeni są obniżyć produkcję (a w związku z tym również i zatrudnienie) do poziomu wyznaczonego przez efektywny popyt.

•    W rezultacie pojawia się bezrobocie przymusowe o dosyć trwałym charakterze.

5.    Skutki bezrobocia:

a)    Społeczne:

•    Negatywne:

♦    Destrukcja osobowości, wynikająca z izolacji społecznej, niskich dochodów, stresu w rodzinie, spadku kondycji intelektualnej, trudności w znalezieniu pracy itp.

♦    Rozwój zjawisk niepożądanych (np. alkoholizm, narkomania, przestępczość, samobójstwa, kradzieże, rozwody itp.).

♦    Pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego.

♦    Poczucie zagrożenia utratą pracy ludzi zatrudnionych.

•    Pozytywne:

♦    Wzrost motywacji pracowników do bardziej efektywnej i solidnej pracy.

b)    Ekonomiczne (mikro i makro):

•    Negatywne:

♦    Spadek wartości PNB (prawo Okuna).

♦    Wysokie koszty świadczeń socjalnych.

2