117542

4.    Przyczyny zmian w cyklu koniunkturalnym (zmodyfikowany, dwufazowy cykl

koniunkturalny):

a)    Po II wojnie światowej obserwuje się deformację cyklu koniunkturalnego

b)    Główne przyczyny zmian:

•    Monopolizacja gospodarki rynkowej

•    Rozwój interwencjonizmu państwowego

c)    Przyczyny zmian według książki Zofii Dach:

•    Konieczność odbudowy zniszczeń wojennych w europejskich krajach kapitalistycznych, która otworzyła przed przedsiębiorcami duże możliwości inwestycyjne

•    Zmiana stosunków i układu sił na arenie międzynarodowej (np. likwidacja systemu kolonialnego). W związku z tym zwiększyło się znacznie zapotrzebowanie na środki potrzebne do ekonomicznego usamodzielnienia się wyzwolonych krajów.

•    Rozwój techniczny związany z rozpowszechnieniem automatyzacji, elektroniki i intensywnego rozwoju chemii

•    Zjawisko dezintegracji cyklu koniunkturalnego - cykl koniunkturalny przestał być cyklem światowym, obejmującym w tym samym czasie wszystkie kraje kapitalistyczne. Okresy recesji w jednych krajach przypadały na okresy względnie dobrej koniunktury w innych krajach, bodźce importowe płynące z tej drugiej grupy osłabiały ostrość załamania cyklicznego w krajach grupy pierwszej.

•    Antycykliczna ingerencja państwa w stosunki gospodarcze (interwencjonizm państwowy)

d)    Inne przyczyny zmian:

•    Dynamiczna ekspansja sektora usług, który charakteryzuje się dużą odpornością na spadki koniunktury

•    Istnienie bardziej wiarygodnych informacji o sytuacji gospodarczej i jej perspektywach

•    Szybkość przepływu informacji

5.    Istota zmian (ilość faz, głębokość załamań, długość cyklu):

a)    cykl zdeformowany różni się od klasycznego tym, że amplituda wahań ogólnego poziomu działalności gospodarczej jest tutaj mniejsza, czas jego trwania jest krótszy, gdyż wynosi około 3-4 lata, inna jest także struktura fazowa cyklu. Deformacja cyklu polega, więc na osłabieniu ostrości i głębokości spadku aktywności gospodarczej i niemal całkowitym wyeliminowaniu najdotkliwszej fazy cyklu tj. depresji.

b)    Zmienił się przebieg cyklu:

•    Faza spadkowa nie musi charakteryzować się absolutnym spadkiem poszczególnych wskaźników gospodarczych, jej objawami mogą być Np. brak wzrostu, lub spowolnienie jego tempa.

•    Zmniejszenie amplitudy wahań

•    Złagodzenie przebiegu cyklu

c)    Współcześnie wyodrębnia się już tylko dwie fazy:

•    Fazę spadkową (recesji) - łączy ona w sobie fazy kryzysu i depresji (zastoju)

•    Fazę wzrostową (ekspansji) - łączy ona w sobie fazy ożywienia i rozkwitu.

d)    Stabilizacyjne oddziaływanie państwa na przebieg cyklu, dające zmniejszenie amplitudy wahań, implikuje przedłużenie faz spadkowych przy zmniejszeniu ich głębokości. Kryzys przedłuża się i, tracąc głębokość, przestaje pełnić rolę swoistego katharsis, przywracającego warunki reprodukcji. Stabilizacyjne oddziaływanie oznacza również ograniczenie dynamiki w fazie ekspansji. Tak, więc oddziaływania antycykliczne, łagodzące przebieg cyklu, przynoszą równocześnie osłabienie dynamiki wzrostu.

2