117544

•    Efekty zewnętrzne - wszelkie konsekwencje działalności gospodarczej, przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, wpływające na sytuację innych, lecz niekompensowane przez poziom cen, a więc nieuwzględniane prze system rynkowy.

♦    Ujemne (negatywne) - powodujące koszty zewnętrzne {Np. zaśmiecanie środowiska)

♦    Dodatnie (pozytywne) - w postaci korzyści zewnętrznej {Np. budowa drogi)

•    Państwo ma na celu sprzeciwianie się szkodliwym efektom zewnętrznym a

wspieranie (promowanie) tych, korzystnych. Spośród wielu możliwości może ono wykorzystać w tym celu:

♦    Odpowiedni system podatkowy

♦    Odpowiednie kary i grzywny

♦    Stosowanie dotacji

♦    Perswazja i promowanie wiedzy

•    Wspieranie konkurencji - interwencja państwa ma na celu stwarzanie warunków odpowiadających założeniom doskonałej konkurencji, chodzi głównie o:

♦    ograniczenie siły rynkowej monopoli,

♦    eliminowanie barier wejścia na dany rynek

♦    usprawnianie obiegu informacji ekonomicznej itp.

•    Przekształcenia strukturalne - powinnością państwa jest poddać system gospodarki rynkowej kontroli i korekcie w zakresie celów rozwojowych gospodarki, gdy on prowadzi do błędnego wyboru dostosowań strukturalnych.

c)    Funkcja stabilizacyjna - prowadzenie skutecznej polityki makroekonomicznej, której celem jest:

•    wzrost gospodarczy o charakterze prorozwojowym,

•    ograniczenie inflacji,

•    minimalizowanie bezrobocia,

•    stabilizowanie wartości pieniądza

•    zmniejszenie waha koniunkturalnych

•    W ramach polityki makroekonomicznej państwo posługuje się dwoma rodzajami narzędzi:

♦    Polityką fiskalną - wykorzystuje w tym celu system podatkowy i budżetowy

♦    Polityką monetarną - wpływając na podaż pieniądza, stopy procentowe, kursy walut.

d)    Funkcja redystrybucyjna (dystrybucyjna, sprawiedliwości) - państwo powinno wpływać na zmianę proporcji w podziale dochodów, jakie wynikałyby z zasad mechanizmu rynkowego, w celu złagodzenia nierówności w poziomie życia poszczególnych grup społecznych. Istnieje powszechne przekonanie, że należy pomagać min osobom chorym, niepełnosprawnym. Głównymi narzędziami przy pomocy, których państwo dokonuje redystrybucji dochodu narodowego są:

•    System podatkowy

•    Wydatki budżetowe, tzw. transfery z budżetu {Np. emerytury, renty, stypendia itp.)

•    Państw może też dokonywać redystrybucji dochodów przez interwencyjne relacje cen kształtujących się na rynku ceny maksymalne i minimalne

•    Chociaż ta funkcja nie budzi większych wątpliwości, to jednak tradycyjny sposób jej realizacji prowadzi do dużych sprzeczności pomiędzy zasadą sprawiedliwości społecznej, a wymogami efektywności ekonomicznej.

4. Polityki makroekonomiczne

a) Budżet państwa, a polityka fiskalna (państwowa)

•    Budżet państwa - plan wydatków i dochodów państwa w jakimś okresie (zazwyczaj w okresie roku), stanowi zestawienie roczne ex antę i ex post dochodów i 3wydatków związanych z wykonaniem przez władzę państwową (rząd danego kraju) określonych zadań ekonomicznych i społecznych.

•    Podstawowe źródła wpływów budżetowych:

2