Dewiacja zależy tylko od osoby określonej lub nie jako dewiacyjnej. Mechanizmy, które powodują reakcję wśród społeczeństwa: poznanie reguł i zasad panujących w danym społeczeństwie. Dewiantem można zostać niezależnie od tego jak się zachowujemy. Inicjatywa moralna: reakcja ludzi, w momencie kiedy zobaczą problem; zaczynają z nim walczyć.
Dewiant czasem zostaje nim na skutek „dobrego” działania; efektów instytucji.
2 elementy:
• sukces: min. Szanse na jego osiągnięcie
• powodzenie: efekt inicjatywy moralnej
• uwiecznienie problemu: uwidacznianie mało widocznych problemów (np. choroby psychiczne), kiedyś ten problem nie był tak nagminnie karany, „uwidaczniany”. Coś co było znikłe, urosło do rangi ogromnego problemu w skali całego społeczeństwa, co powoduje negatywne reakcji wśród społeczeństwa, obniżenie stosunków w strefie towarzyskiej oraz zawodowej.
Zaprzeczenie: kształtuje się, elementy wpływające na mechanizm naznaczania: cechy negocjacyjne, pozycja społeczna, czy jest jawna czy ukryta dewiacja.
Stereotypy: utarte i uproszczone przekazy, często nieprawdziwe.
Instytucja totalna: m.in. szpitale psychiatryczne, więzienia, klasztory, koszary. Bariery fizyczne uniemożliwiające kontakt ze światem zewnętrznym, wszystkie sfery człowieka są realizowane w jednym miejscu.
Zachowania błędnie oceniane: zgodne z regułami, ale uznawane za dewiacyjne Zachowania konformistyczne: zgodnie z regułami i nie postrzegana jako dewiacyjna Dewiacja czysta: jednostka łamie reguły i jej zachowanie jest postrzegane jako dewiacyjne. Dewiacja ukryta (potencjalna): jednostka łamie reguły, ale jej zachowanie nie zostaje wykryte i określone przez społeczeństwo jako dewiacyjne.