W zależności od wysokości wskaźnika inflacji wyróżnia się różne rodzaje inflacji. W literaturze nazewnictwo i przedziały nie są ujednolicone.
a) 3 - 5 % - inflacja pełzająca
b) 5-10 % - inflacja umiarkowana (krocząca)
c) 10 - 50% - inflacja galopująca [10-150%]
d) pow. 100% - hiperinflacja [pow. 150%. nawet pow. 1000%]
Najczęściej stosowanym wskaźnikiem do pomiaru inflacji są zmiany cen dóbr konsumpcyjnych (CPI - consumer price index)
Wynika to z :
popyt globalny konsumpcyjny stanowi główną część globalnego popytu -> zmiany cen dóbr konsumpcyjnych oddziałują mocno na popyt globalny -> popyt konsumpcyjny - skutki wzrostu cen odczuwają najbardziej gospodarstwa domowe.
CPI jest wykorzystywany np. jako podstawa rewaloryzacji płac. dochodów.
Inne wskaźniki do pomiary inflacji:
deflator - nawet bardziej doskonały od CPI, bo mierzy zmiany w każdej gospodarce - zmiany cen dóbr inwestycyjnych i konsumpcyjnych
Wskaźnik zmian cen dóbr produkcyjnych (PPI). Pozwala szacować przyszłą inflację, (bo producenci przerzucą ceny na klientów)
2 rodzaje źródeł inflacji:
-> wewnętrzne - impuls w gospodarce krajowej.
zewnętrzne - impuls w gospodarce zagranicznej.
Czynniki zewnętrzne odgrywają znacznie mniejszą rołę ale są.
Najsilniejszy impuls przechodzi przez rynek towarów [ale są jeszcze kapitałowy i pracy].
Lata '70 :
Stagflacja- stagnacja gospodarcza połączona z inflacją.
Deflacja - proces ogólnego spadku cen.
Najbardziej istotne źródła tkwią w czynnikach wewnętrznych. Są różne teorie:
+ Teoria monetarystyczna - źródła inflacji mają źródła wyłącznie pieniężne przyczyny - głównym winowajcą jest Bank Centralny, który niedostatecznie kontroluje podaż pieniądza. Zakładają, że podaż pieniądza nie jest powiązana ze strefą realną (charakter egzogeniczny) i jest pod wyłączną kontrolą Banku Centralnego. Nie wszyscy się z tym zgadzają - bo przy niewykorzystanych mocach produkcyjnych musi dojść do wzrostu cen).
+ Inflacja popytowa - inflacja ciągnięta przez popyt - główne źródła inflacji są w nadmiernych wydatkach budżetu państwa co doprowadza do wzrostu popytu w stosunku do realnego PKB.
Budżet - planowane zestawienie wydatków i dochodów państwa.
Gdy państwo musi wydać więcej niż dostanie -> deficyt - do 3% PKB nie zagraża stabilności cen (w kryteriach konwencji traktatu z Maastrich) - jest to wartość orientacyjna - nie narzucona przez literaturę.
Jak pokryć deficyt:
-> zadłużenie w bankach -> obligacje (dług publiczny),
-> dług zagraniczny.
Im bardziej musimy korzystać z oszczędności to nie będzie czynnik inflacjogenny. Jeśli trzeba wyemitować dużo pieniądza bezgotówkowego.
Banki komercyjne mogą pełnić funkcję paraemisyjną - udzielić bezgotówkowego kredytu na wielokrotność swoich wkładów - to może nakręcać inflację.
Najgorzej gdy pokrywa się deficyt emisją dodatkowego pieniądza - jest to bardzo inflacjogenne zjawisko - jest to pompowanie .pustych pieniędzy".
•ł Teoria kosztowa (podażowa) - inflacja pchana przez koszty - przyczyną jest kosztów produkcji niezależny od agregatowego popytu a towary:
wzrost płac - stanowi główną przyczyną inflacji - bo koszty rosną bardziej niż wzrost płacy /o różne dodatkowe płatności - wzrost kosztów zatrudnienia/ - dlatego korekty płac dokonywane są raz na jakiś czas (rok. 2 lata) żeby nie destabilizować.