Temat 17.1. Podział transportu kopalnianego.
Rozmieszczenie i struktura wyrobisk górniczych w kopalniach podziemnych narzuca tradycyjny podział transportu kopalnianego na odstawę, przewóz i ciągnienie. W każdym z tych ogniw stosuje się odmienne środki transportowe dostosowane do wyrobisk i warunków transportowych.
Temat 17.2. Odstawa urobku.
Odstawa urobku jest częścią transportu kopalnianego, obejmującą transport urobku w oddziałach produkcyjnych od przodków do przewozu podziemnego głównego. W zależności od środków transportowych stosowanych w odstawie dzieli się ją na be /.przenośnikową i przenośnikową.
Temat 17.2.1. Odstawą tezprzenośiiikpwą.
Odstawa bezprzenośnikowa polega na wykorzystaniu zsuwania się urobku w wyrobiskach o odpowiednim nachyleniu pod wpływem własnego ciężaru.
Doświadczalnie ustalono, że węgiel zsuwa się:
- po spodku, gdy jego nachylenie wynosi powyżej 30°,
- po deskach nachylonych pod kątem większym od 25°,
- po blachach stalowych nachylonych pod kątem powyżej 17°.
Odstawę po spodku stosuje się w ścianach podłużnych w pokładach o odpowiednim nachyleniu. Dla zapewnienia bezpieczeństwa w takiej ścianie trzeba zabudować odpowiednie zastawki hamujące nadmierną prędkość urobku i chroniące załogę przed ranieniem, a obudowę przed wybijaniem.
W wyrobiskach o odpowiednim nachyleniu można stosować także odstawę w żłobach drewnianych lub rynnach stalowych, zwanych rynnami martwymi. Rynny takie powinny być oddzielone od części wyrobiska - w której odbywa się nich ludzi - przepierzeniem z desek.
W przypadku nadmiernej prędkości urobku należy nad zsuwnią zawiesić fartuchy lub odcinki starej taśmy tak, aby ich część zwisała na odcinku około 2 m i dociskała urobek do rynny lub żłobu, przez co zmniejsza się jego prędkość.
W wyrobiskach pionowych, najczęściej w szybikach ślepych lub przy przebijaniu szybów z dołu do góiy, (nadsięwłomem), można do odstawy stosować zsuwnie śrubowe.
Zsuwnia taka (rys. 17.2) składa się z osłony w postaci blaszanych rur, w których zabudowana jest lynna śrubowa. Średnica osłony wynosi 1,0 do 1,25 m, długość pojedynczego członu - 1 m. Człony zaopatrzone na końcach w kołnierze z kantówek łączy się ze sobą śrubami; co 5 do 8 członów zsuwni zawiesza się na obudowie szybiku za pomocą łańcuchów. W każdym członie znajduje się szczelnie zamykany otwór do usuwania zatorów i wymiany rynien zsuwni. Kąt nachylenia rynien bliżej środka osłony jest większy niż przy obwodzie, co zapewnia równomierną prędkość zsuwania urobku. Rynny są przymocowane do osłony śrubami.
W celu przedłużenia trwałości zsuwni wykłada się rynny płytkami ze stali manganowej odpornej na ścieranie lub topionego bazaltu. Wylot (wysyp) zsuwni śrubowej buduje się w postaci nieruchomej rynny o nachyleniu około 30°. Wylot zamyka się klapą, zasuwą lub podnoszoną rynną; dla ułatwienia pracy obsłudze urządzenia te powinny być zaopatrzone w przeciwciężar.