Archaik
Według nowego podziału stratygraficznego dzieli się na ery:
- eoarchaiczna
- paleoarchaiczna
- mezoarchaiczna
- neoarchaiczna
Archaik trwał od narodzin planety do ok. 2,5 mld lat temu. Z Archaiku pochodzą najstarsze znane kryształy minerałów. Zostały one znalezione w Australii i liczą sobie ok. 4,1 - 4,3 mld lat. Minerałem tym był cyrkon. Minerał ten jest częsty w skałach budujących skorupę kontynentalną, natomiast niezwykle rzadki w skałach budujących skorupę oceaniczną. Na tej podstawie stwierdzono, że w tych czasach istniały zalążki kontynentu. Najstarsze znane skały liczą 3,9 mld lat - odnalezione na pn - zach Kanady. Uderzenia planetoid i meteorytów o powierzchnię Ziemi powodowały pękanie tworzącej się skorupy ziemskiej. Efektem tego procesu były wypływy lawy zawierającej duże ilości gazów. W efekcie w wyniku odgazowenia zewnętrznej powłoki Ziemi powstała atmosfera Pierwotna atmosfera była beztlenowa. Składała się głównie z pary wodnej, dwutlenku węgla, tlenku węgla, wodoru, azotu, gazów szlachetnych, a także metanu i amoniaku. W miarę wzrostu kondensacji i powstawania chmur. W rezultacie na Ziemie spadły pierwsze deszcze zapoczątkowujące obieg wody w przyrodzie. Opady deszczu powodowały stopniowa ochłodzenie się powierzchni planety jak również doprowadziły do utworzenia się hydrosfery (zbiorników morskich i śródlądowych). W zbiornikach tych z czasem narodziło się życie. Do najważniejszych koncepcji racjonalistycznych tłumaczących pochodzenie życia na Ziemi należą:
- teoria antogenezy, która mówi, że życie powstało w sposób przypadkowy, samorzutny z materii nieożyw/ionej
- teoria plazmogenezy - mówi o tym iż życie powstało z utworzonej wcześniej wyjściowej substancji organicznej
- teoria panspermi - życie mogło zostać przyniesione z kosmosu w postaci prostych form przez meteoryty i inne ciała niebieskie.
Najstarsze ślady materii organicznej liczą sobie 3,8 mld lat. natomiast najstarszymi poznanymi organizmami były bakterie oraz sinice. Najstarsze znaleziska liczą sobie 3,5 mld lat. Pochodzą one z Australii i RPA. Sinice były organizmami kolonijnymi. Obumierając tworzyły skały węglanowe - stromatolity.
Proterozolk
Dzieli się na 3 ery:
- paleoproterozoiczna
- mezoproterozoiczna
- neoproterozoiczna