123956

Ochrona podstawowych elementów środowiska wpływa w sposób zasadniczy na jego zasobność i jakość. Sprzyja zachowaniu równowagi biologicznej, która warunkuje rozwój świata roślinnego i zwierzęcego. Na całokształt walorów środowiskowych mają wpływ zjawiska powstające w związku z działalnością człowieka, często niezależnie od jego woli. Są to odpady, hałas i wibracje, promieniowanie, a także naturalne siły przyrody (powodzie, susze, sztormy, huragany, pożary itp.). Ujemny i szkodliwy wpływ tych zjawisk na środowisko jest wynikiem głównie działalności przemysłowej, rozwoju transportu, infrastruktury technicznej lub innych zdarzeń spowodowanych przez człowieka lub naturalne siły przyrody.

1. ODPADY

Zgodnie ze stosowaną klasyfikacją dla celów planowania i sprawozdawczości przez odpady należy rozumieć powstające w procesach wydobywczych, produkcyjnych, hodowlanych, działalności usługowej oraz konsumpcji stałe i ciekłe substancje oraz przedmioty poużytkowe nieprzydatne bez dodatkowych zabiegów technologicznych do wykorzystania gospodarczego; szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska przyrodniczego. Nie są natomiast traktowane jako odpady kopaliny towarzyszące i nadkład w górnictwie odkrywkowym, ścieki (z wyjątkiem osadów) oraz pyły emitowane do powietrza atmosferycznego. Uogólniając — odpady są to stałe i ciekłe substancje oraz produkty bezużyteczne w pierwotnym procesie produkcji lub konsumpcji, przez które zostały wytworzone.

Ze względu na pochodzenie odpady dzielą się na dwie zasadnicze grupy:

-    odpady przemysłowe,

-    odpady komunalne (nazywane powszechnie odpadkami).

Szkodliwość lub uciążliwość odpadów dla środowiska, a przede wszystkim dla człowieka, rozpoczyna się już z chwilą ich powstawania i nasila się równolegle z powiększaniem ich masy. Jest to problem złożony, przede wszystkim z uwagi na różnorodność występujących procesów technologicznych produkcji, decydujących o ilości, rodzaju i właściwościach odpadów. Różny jest zatem stopień ich szkodliwości i uciążliwości w odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska, takich jak powietrze, woda czy gleba.

Składowanie, przeróbka i imieszkodl i wianie odpadów przemysłowych i komunalnych wywołuje wiele negatywnych zjawisk w środowisku przyrodniczym. Praktyczna działalność w zakresie gospodarki odpadami sprowadzała się przez wiele lat do ich gromadzenia i składowania na gruntach niższych klas lub w zagłębieniach. Rosnące ciągle w swej masie i objętości składowiska i wysypiska odpadów są poważnym zagrożeniem środowiska wyrażającym się w zanieczyszczeniu gleb, wód powierzchniowych i podziemnych oraz powietrza atmosferycznego, a także w obniżaniu walorów krajobrazowych.

Istotną ujemną cechą wpływu odpadów na środowisko jest ich szkodliwość biologiczna. Odpady, a w szczególności miejskie, są mieszaniną różnych materiałów w mniejszym lub większym stopniu zakażonych mikroorganizmami chorobotwórczymi. Szereg odpadów przez swoją toksyczność lub możliwość wywoływania epidemii stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Pojawienie się w dużych ilościach odpadów pochodzących z produkcji przemysłu chemicznego jest szczególnie szkodliwe dla środowiska przyrodniczego, zawierają one bowiem szereg trudnych do wyrugowania substancji silnie toksycznych.

Największe szkody w środowisku powoduje działanie metali ciężkich. Dostają się one do gleb i wód z odpadów, z nawozów sztucznych, wyprodukowanych z odpadów oraz zanieczyszczeń przenoszonych przez powietrze atmosferyczne. Gleba jest naturalnym odbiornikiem różnych zanieczyszczeń, śmieci i odpadów, lecz jej chłonność ma swoje granice. Przekroczenie tych granic powoduje wiązany łańcuch szkód w życiu roślin, zwierząt, a pośrednio i człowieka,