125782

Prawa człowieka w świetle Powszechnej Deklaracji Praw

Cztowiekaz 194S roku

Niezależnie od tego jakiej jesteśmy płci, gdzie mieszkamy czy ile mamy lat łączy nas jedno człowieczeństwo. Każdemu z nas bez względu na status majątkowy przysługuje katalog praw, który nazywamy powszechnie prawami człowieka. Każda z norm w nim określona przysługuje każdemu z nas od przyjścia na świat aż do naturalnego zgonu. Początki praw człowieka sięgają czaafiw zawartych w jednej z najpowszechniejszych książek świata jaką jest Biblia. Znajdujemy w niej min. dekalog pierwszych ludzkich praw. W dziesięciu jednoznacznie określonych przykazaniach ujęte zostały najważniejsze zasady postępowania w życiu na ziemi ze szczególnym ustosunkowaniem się do Boga i udary chrześcijańskiej. Dekalog opiera się na prostej zasadzie, która wyznaje, że wolność jednego człowieka nie może być ponad    wolnością    drugiej    jednostki.

Genezę praw człowieka odnajdujemy także w Kodeksie Hamm urąbie go i filozofii świata starożytnego. Już greccy Sofiści kładli nacisk na równość obywatelską, Pitagorejczycy głosili pogląd, że to wiedza, mądrość i doświadczenie sprzyjają pozyskaniu władzy nie powinno mieć natomiast na to znacznego wpływu pochodzenie czybogactwo. Jeden z najbardziej znanych filozofów - Arystoteles opowiadał się za ustrojem demokracji umiarkowanej.

W filozofii rzymskiej prawa człowieka podkreślał Seneka uznając jednostkę ludzką za najważniejszą istotę na ziemi. Prawa człowieka uznawane są za prawa powszechnie obowiązujące, mające roszczenie do powszechnego obowiązywania, co sprawia, że wykazują podobieństwo do norm o charakterze wyłącznie moralnym. Wraz z rozwojem myśli demokratycznej, w starożytnych Atenach pojawiły się pierw/sze ustawy wprowadzające prawną ochronę podstawowy:h swobód obywatelskich: wolności czynu i słowa w granicach prawa oraz równości obywateli.

Dwanaście wieków później najwybitniejszy chrześcijański teolog Tomasz z Akwinu rozbudował koncepcje wrodzonych, naturalnych praw' człowieka.

W podejściu chrześcijańskim prawa naturalne są odbiciem praw boskich.¹ Kolejnym doniosłym dokumentem jest Wielka Karta Swobód wydana w 1215 roku. B}ła podstawią swobód obywatelskich i konstytucyjnych ograniczeń władzy królev/skiej w średniowiecznej Anglii. Zawarto w niej m in. prawo do sądu, wolność poruszania się, prawo własności. Renesans to przede wazystkim odrodzenie się teorii praw naturalnych bez

1

Cr. Michałowski, Ochrona Praw Człowiein u- ftztie Europy i w IMi Buropejstię, Waruawa 2CO?, i. 13.