44464

Kryzysy marokańskie

Maroko znajdujące się w północno- zachodniej Afryce znajdowało się pod wpływami Francji. Terenami tymi zainteresowane były również Niemcy. W 1905 w Algericas odbyła się konferencja na której ustalono tymczasowe porozumienie. W 1911 kryzys odnowił się. Francja zajęła Fez, ówczesną stolicę Maroka, a Niemcy wprowadzili swoje oddziały do portu w Agadirze. Ostatecznie jednak po konferencji Maroko pozostało francuskie, a Niemcom pozwolono na kolonie w Kamerunie.

Półwysep Bałkański

Półwysep Bałkański nazywany był także kotłem bałkańskim, albo beczką prochu. Na Bałkanach znajdowało się bowiem 5 państw , które wyzwoliły się spod panowania tureckiego: Grecja, Rumunia, Serbia, Bułgaria i Czarnogóra. Turcja cały czas chciała je jednak odzyskać, więc były one zagrożone tureckim odwetem. Jeżeli bowiem nowe państwa zagrożone są z zewnątrz, zaczynają występować w nich silne nacjonalizmy. W dodatku Bałkanami interesowały się mocarstwa europejskie:

-    Rosji zależało na cieśninach Bosfor i Dardanele, by flota rosyjska mogła wypłynąć na Morze Egejskie , Morze Śródziemne i penetrować Europę od południa.

-Niemcy budowali kolej od Berlina do Bagdadu, żeby mieć wpływy na Bałkanach, w Turcji ( która była ich sojusznikiem) oraz na Bliskim Wschodzie ( gdzie znajdował się cenny minerał - ropa naftowa)

-    Austro-Węgry doprowadziły do zajęcia Bośni i Hercegowiny, do czego Austria nie miała właściwie prawa, gdyż tereny te mogły być jedynie jej protektoratem. Wzbudziło to niezadowolenie Rosji.

Na Bałkanach pojawiła się także idea panslawizmu. Serbia dążyła do zjednoczenia pod swoją egidą słowian południowych. Jej sojusznikiem w tych działaniach była Rosja. Z kolei w skład państwa Habsburgów wchodziło 80% słowian, wcielając więc w życie zamiary Serbii musiałoby się ono rozpaść.

Przyczyna bezpośrednia

28 c/erwca 1914 do Sarajewa przybył Franciszek Ferdynand , następca tronu austro-węgierskiego po Franciszku Józefie (który umrze w 1916). W swoich planach miał on przejazd ulicami miasta. Jednak organizacja Młoda Bośnia szykowała już zamach na jego życie. W szpalerze ustawionych było 3 zamachowców, w razie gdyby nie powiodło się jednemu, wystrzelić miał następny. Oglądali oni przejazd władcy zgodnie z planem. Pierwszy jednak nie wystrzelił, drugi zepchnięty został przez tłum, trzeci oddał kilka strzałów i rzucił się z mostu do rzeki. Dzień był upalny, poziom wody w rzece nie był wysoki, nie utonął więc, a został pojmany. Dwaj poprzedni zamachowcy spotkali się w kawiarni, w której zgodnie z planem mieli omówić sytuację na wypadek udanego zamachu. Przekonani, że Franciszek Ferdynand nie żyje rozważali co dalej. Franciszkowi Ferdynandowi nic się jednak nie stało, a ciężko ranny został oficer siedzący koło niego. Przed powrotem Franciszek Ferdynand wraz z żoną (■"‘‘""Zofia von Hohenberg) zdecydowali się jechać do szpitala, odwiedzić rannego oficera. Kierowca zabłądził jednak i zdecydował się spytać o drogę w kawiarni w której przebywali zamachowcy. Siedemnastoletni Gawriło Princip, jeden z zamachowców oddał strzały do Franciszka Ferdynanda i jego żony, w wyniku czego oboje zginęli. Gawriło Pricip, będąc niepełnoletnim, liczył, że potraktowany będzie jako więzień polityczny i po pewnym czasie zdoła wyjść na wolność .Został jednak zamęczony w więzieniu.