44516

Odbudowa państwowości i organizacji kościelnej za rządów Kazimierza I Odnowiciela.

Działalność odnowicielska Kazimierza I poszła w trzech kierunkach:

odtworzenie terytorium państwa w miarę istniejących sił i środków reorganizacja łub restytucja wielu agend aparatu władzy, w tym zwłaszcza służby wojskowej

odtworzenie polskiej organizacji kościelnej.

Odbudowa wewnętrzna państwa Kazimierza nie jest nam zbyt dobrze znana. Musimy przyjąć, że w zakresie odtwarzania elity urzędniczej i administracji terytorialnej sam system nie uległ zasadniczej zmianie, ale pojawili się nowi ludzie z otoczenia księcia. Prawdopodobnie pojawiły się nowe kasztelanie i nowe grody.

Kiyzys monarchii pierwszych Piastów zasadzał się w dużym stopniu na systemie militarnym państwa, nie mogącego zapewnić mu odpowiedniego dopływu środków pieniężnych.

Rosły bowiem koszty utrzymania stałej dość licznej drużyny wojskowej, ale również koszty zarządzania administracji lokalnej, koszty organizacji kościelnej, nie wspominając o kosztach utrzymania dworu.

Wszystkie ciężary spadały na barki ludności cliłopskiej i miało to stać się jednym z przyczyn zarzewia społecznego protestu i buntu mas w latach 30- tych XI wieku.

Sposobem na wyjście z kryzysu stała się feudalizacja stosunków społecznych* polegająca na związaniu wszelkich służb publicznych z posiadaniem ziemi.

Część ludzi posiadających ziemię od czasów najdawniejszych została obligowana do służby wojskowej na rzecz państwa za sam fakt ponownego uznania ich własności przez władcę, inni uzyskiwali ziemię w drodze nadania, często wraz z zamieszkującą ją osadnikami, z tym samym obowiązkiem służby wojskowej. Na tej drodze powstało tzw. prawo rycerskie ( lus mili tarę).

Pozostał cześć ludności musiała zadowolić się użytkowaniem prawnym gruntu, będącej podstawą renty feudalnej, czyli posług, świadczeń produktowych, a z czasem pieniężnych, nie tylko na rzecz monarchy, ale na posiadaczy ziemi.

Feudalny model stosunków społecznych niemal w całości zaczerpnięty z cesarskich Niemiec, gdzie Kazimierz 1 poznał zasady jego funkcjonowania i wynikające z tego korzyści.

Odbudowę organizacji kościelnej Kazimierz zaczął w oparciu o Kraków, przemawiają za tym nie tylko zniszczenie katedr w Gnieźnie i Poznaniu, ale samo przetrwanie w niezmienionym stanie samego miasta.

W wyniku wysiłków monarchy wznowiły swoją działalność arcybiskupstwo gnieźnieńskie i biskupstwo poznańskie i prawdopodobnie wrocławskie, nawet przed odzyskaniem Śląska w 1050 roku.