Prawo i p k s V Konarska Wrzosek (106)

osób, których żadne państwo nie uznaje za swojego obywatela) i tylko po uprzednim uzyskaniu przekonania, że przestępstwo lub wykroczenie skarbowe zostało popełnione, a mimo podjęcia stosownych działań nie udało się ustalić miejsca zamieszkania lub pobytu w Polsce sprawcy tego czynu albo osoby, którą należy pociągnąć do odpowiedzialności posiłkowej, bądź ustalono, że przebywają one stale za granicą. Powyższe okoliczności wymagają procesowego udokumentowania. Sam wyjazd oskarżonego, nawet bez podania kierunku, nie jest jeszcze powodem do stosowania postępowania w stosunku do nieobecnych.

przesłanki

negatywne

Negatywne przesłanki zastosowania omawianego trybu postępowania określone zostały w art. 173 § 2 k.k.s. Stosownie do tego przepisu, postępowania w stosunku do nieobecnych nie stosuje się, jeżeli:

1)    wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości,

2)    oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy

3)    w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju.

Jeżeli wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości, zastosowanie omawianego trybu postępowania jest niedopuszczalne. Wymieniona przesłanka rodzi wątpliwość tego rodzaju, czy pod pojęciem „wątpliwość" należy rozumieć każdą wątpliwość, czy wątpliwość kwalifikowaną (uzasadnioną, istotną, szczególną). Pod wymienionym pojęciem należy rozumieć każdą, jakąkolwiek wątpliwość. Wątpliwość co do winy sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie musi być uzasadniona czy istotna. A zatem, tylko w wypadku braku jakichkolwiek wątpliwości co do winy sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego omawiany tryb postępowania znajdzie zastosowanie. Wskazać również należy, że pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej ma charakter obligatoryjny (art. 24 § 1 k.k.s.). Zatem organ procesowy, decydując się na zastosowanie omawianego trybu, musi mieć przekonanie, że pomimo braku danej strony, wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego zostały w pełni wyjaśnione i nie budzą wątpliwości. Dopóki istnieją omawiane wątpliwości niedopuszczalne jest prowadzenie postępowania podczas nieobecności sprawcy.

O ukryciu sprawcy można mówić dopiero wtedy, gdy towarzyszy mu zamiar (chęć) uniknięcia odpowiedzialności za popełnione przestępstwa skarbowe lub wykroczenie skarbowe i brania udziału w prowadzonym postępowaniu. Jeżeli nie można ująć sprawcy czynu zabronionego z powodu jego ukrywania się, postępowanie należy zawiesić (art. 22 § 1 k.p.L) i podjąć poszukiwania, w tym za pomocą listu gończego.

Przepis art. 173 § 2 pkt 2 k.k.s. wyklucza możliwość prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju oskarżonego lub pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

439