44547

TEHERAN (28 listopad 1 grudnia 1943)

Na konferencji w Teheranie Stalin wyrażał pogląd, że polską granicę zachodnią wyznaczać powinny Odra i Nysa Łużycka, na wschodzie obowiązywać miała granica polsko-radziecka z 1941. Pod wpływem Churchilla Stalin zgodził się jednak na linię Curzona.

W Prusach Stalin zażądał dla siebie okręgu królewieckiego, tłumacząc, że ZSRR ma zbyt mało niezamarzających na zimę portów. Churchill zgodził się na to, zakładał bowiem, że jeśli Wielka Brytania i Polska będą stosowały ustępstwa pod adresem ZSRR, to Stalin uszczupli terytorialnie Polskę, ale pozostawi ją pod wpływami brytyjskimi.

Roosevelt na tej konferencji przyjął stanowisko wyczekujące. Początkiem 1944 w USA zbliżała się bowiem kampania wyborcza i wybory, w związku z czym prezydent liczył na głosy polonii amerykańskiej. Wiedział, że gdyby zgodził się na granice proponowane przez Stalina i Churchilla, nie otrzymałby głosów Polaków. Na konferencji w Teheranie nie ustalono więc zdecydowanie granic Polski.

JAŁTA (4-11 luty 1945)

Gospodarzem konferencji w Jałcie był Stalin i zrobił wszystko, by w pełni wykorzystać swoje stanowisko.

W drodze do Jałty spotkali się minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii - Eden i Stettinius (USA), którzy doszli do wniosku, że gdyby w Polsce istniały wpływy polityków komunistycznych, to przyrost Polski na zachód byłby minimalny, a zakładali oni także, że ZSRR wyzwoli Polskę i na tym będzie koniec; nie sądzono, że ZSRR dojdzie aż do Niemiec. Natomiast gdyby w Polsce zapanowała władza demokratyczna, przyrost Polski na zachód byłby znacznie większy.

Stalin, który był na tą konferencję starannie przygotowany, uznał, że:

-    granicę zachodnią powinny stanowić Odra i Nysa Łużycka.

Amerykanie zgodzili się na to, gdyż Stalin miał im pomóc zakończyć wojnę z Japonią, a 3 miesiące po zakończeniu wojny w Europie zaatakować Armię Mandżurską.

-    granicę wschodnią - Stalin wyznaczył na linii Curzona, z odchyłkami od 5 do 8 km na stronę polską,

-    Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej ma być zmodyfikowanym Rządem Tymczasowym. POCZDAM (17 lipca-2 sierpnia 1945)

Na konferencji w Poczdamie dalej utrzymywano, że polską granicę zachodnią stanowić mają Odra i Nysa Łużycka, ale dorzucono decyzję, że Niemcy z terenów Polski, Czechosłowacji i Węgier mają zostać przerzuceni za Odrę ( przemieściło się wówczas 10 milionów Niemców, którzy osiedli się w strefie brytyjskiej lub radzieckiej).

Granicę zachodnią na Odrze i Nysie Łużyckiej, Niemiecka Republika Demokratyczna uznała dopiero w lipcu 1950 na mocy układu zawartego w Zgorzelca

Niemiecka Republika Federalna (spadkobierca III Rzeszy) uznała ja dopiero grudniu 1970, po wizycie Brandta w Warszawie i spotkaniu z Gomułką i Cyrankiewiczem (premier).

Jeśli chodzi o granicę południową, pojawiły się dwie kwestie sporne:

-    Kotlina Kłodzka - która w końcu pozostała przy Polsce, wgryzając się w terytorium Czechosłowacji,

-    Śląsk Cieszyński - który przyznano Czechosłowacji.

Ostateczna umowa polsko-czechosłowacka podpisana została wl958.

Granicę wschodnią wyznaczała linia Curzona.