44798

i. Teorie spółce,eńjilK a oliYwalelskieęo

Nie jestem pewien czy panu doktorowi chodziło akutat o to ale tak czy inaczej oto poglądy kilku myślicieli na kwestię społeczeństwa obywatelskiego:

Arystoteles - prowadził rozważania na temat tego co dziś byśmy nazwali społeczeństwem obywatelskim. Dostrzegał to w greckiej polis. Główną cechą społeczeństwa obywatelskiego jest to, że wypływa ono z natury człowieka. Człowiek ma wrodzoną chęć i prawo do działania. Arystoteles łączył społeczeństwo obywatelskie z demokracją bezpośrednią. Podstawą społeczeństwa obywatelskiego są ludzie wolni, którzy posiadają pełnię praw obywatelskich.

John I.ocke - w Dwóch traktatach o rządzie identyfikował społeczeństwo obywatelskie z umową społeczną. Społeczeństwo obywatelskie to społeczeństwo aktywne politycznie. Locke skupiał swoją uwagę tylko na tej płaszczyźnie. Aby społeczeństwo obywatelskie mogło funkcjonować w państwie, muszą tam istnieć pewne demokratyczne instytucje - niezawisłe sądy, rozdzielenie władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Georg W. F. Hegel - jego zdania na ten temat należy szukać w pracy Zasady filozofii prawa, w której nawiązuje do koncepcji liberalnej. Społeczeństwo obywatelskie jest pewnym zjawiskiem, które zachodzi między rodziną a państwem. Społeczeństwo obywatelskie skupia się wokół organizacji zrzeszających podmioty gospodarcze. Społeczeństwo obywatelskie to także aktywność indywidualna.

Alexis dc Tocqueville (podejście socjologiczne) - twierdził, że społeczeństwo obywatelskie to współpraca między obywatelami, która prowadzi do wytworzenia wzajemnych więzi i zależności.

4,    C«hy atałłtMństiaa obywatelski

-    funkcjonują bogate i niejednorodne struktury grup interesu

-    są stworzone warunki do podejmowania wolnych decyzji przez obywateli w kwestii udziału w różnych formach organizacji

-    społeczeństwo obywatelskie budowane jest w sposob oddolny, niezależny od ingerencji państwa

-    tworzy siatkę powiązań i struktur pośredniczących pomiądzy państwem a jednostkami i grupami społecznymi

-    władza pochodzi od narodu

-    każda władza działa na podstawie i w granicach prawa

-    podstawą systemu prawnego jest przestrzeganie norm konstytucji i prawa międzynarodowego

-    system źródeł prawa jest jasny i uwzględnia interesy obywatela

-    istnieje system ochrony praw i wolności obywatelskich (trybunał konstytucyjny, rzecznik praw obywatelskich)

-    obywatele mają prawo i możliwość udziału w różnych dziedzinach życia społecznego

-    istnieją prawne gwarancje tworzenia organizacji wyrażających interesy obywateli (w Polsce są to na przykład: Ustawa o fundacjach, Ustawa Prawo o stowarzyszeniach, Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie)

-    upodmiotowienie obywateli w wymiarze politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturalnym

-    istnieje sieć autonomicznych instytucji i powiązań między obywatelami (pod postacią stowarzyszeń, związków, porozumień)

-    członkowie społeczeństwa obywatelskiego mają ukształtowane trwale wzorce postępowania, do których należą w szczególności: poczucie współodpowiedzialności, wzajemny szacunek i zaufanie, gotowość do współpracy i zainteresowanie wspólnym dobrem

5.    Wymiary społeczeństwa obywatelskiego

Jest to podział społeczeństwa obywatelskiego według prof. Wiktora Osiatyńskiego:

-    wymiar czynny - poprzez społeczeństwo obywatelskie realizują się cele i interesy składających się nań gmp oraz jednostek wchodzących w skład tych grup.

-    wymiar bierny (inaczej obronny) - społeczeństwo obywatelskie służy hamowaniu i równoważeniu władzy państwowej