45346

Prawo własności

Prawo własności - najszersze prawo do rzeczy; pozwala właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nimi z wyłączeniem innych osób; właściciel może korzystać z prawa własności w granicach określonych przepisami prawa i społeczno - gospodarczego przeznaczenia prawa własności.

Prawo do korzystania z rzeczy polega na faktycznym władaniu rzeczą, na możności jej używania i przetwarzania, i wreszcie, co ma istotne znaczenie, na pobieraniu wszelkich pożytków, jakie rzecz przynosi. Pożytki przynoszone przez rzecz mogą mieć charakter naturalny (np plony rodzone przez ziemię, cielęta, owoce) lub też przybierać postać pożytków cywilnych (np. czynsz za wydzierżawioną nieruchomość). Wszystkie one stają się własnością właściciela rzeczy, która je przynosi.

Prawo do rozporządzania rzeczą polega na możności swobodnego dokonywania czynności prawnych, skutkiem których jest wyzbycie się własności, np sprzedanie lub podarowanie rzeczy, albo obciążenie rzeczy ograniczonym prawem rzeczowym, np. ustanowienie hipoteki na nieruchomości.

Wzorem prawa rzymskiego określa się często prawo własności jako triadę uprawnień: prawo do władania rzeczą, prawo do korzystania z rzeczy, prawo do rozporządzania rzeczą (iusutendi, fruendi et disponendi).

Przepisy kodeksu cywilnego łączą dwa pierwsze elementy we wspólnym pojęciu korzystania.

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują rygorystyczne środki ochrony własności. Jeśli prawo własności zostało naruszone przez zagarnięcie rzeczy, właścicielowi przysługuje roszczenie windykacyjne, czyli roszczenie o wydanie rzeczy. Roszczenie to kieruje się przeciwko każdemu, w czyim posiadaniu rzecz się znajduje. Jeżeli czyjeś prawo własności zostało naruszone w inny sposób, na przykład ktoś systematycznie przepędza bez zezwolenia bydło przez grunt sąsiada, właścicielowi służy roszczenie negatoryjne, czyli roszczenie o zaprzestanie naruszania prawa własności. W razie potrzeby właściciel może wystąpić przeciwko osobie naruszającej jego prawo własności z odpowiednim powództwem do sądu.