45865

System partyjny Republiki Federalnej Niemiec

Niemcy, chcąc zabezpieczyć się przed niestabilnością polityczną cechującą przedwojenną Republikę Weimarską, ustanowiły mieszaną ordynację wyborczą faworyzującą większe partie. Połowa posłów wybierana jest według zasad reprezentacji proporcjonalnej, pozostali w jednomandatowych okręgach zwykłą większością głosów. Co więcej, w podziale mandatów uczesDiiczą w zasadzie tylko te partie, które uzyskały poparcie przynajmniej 5% wyborców.

W rezultacie liczba partii reprezentowanych w parlamencie stopniowo malała: w 1949 r. w Bundestagu zasiadali przedstawiciele 11 partii, w 1993 r. - już tylko 6. Juerg Steiner tak wyjaśnia przyczyny tego zjawiska: (...) wyborcy nie wierząc, by ich partie sprostały wyborom, często głosują na te partie, których zwycięstwa są pewni.

Życie polityczne    RFN zdominowały dwa ugrupowania:    chadecja (podzielona na    Unię

Chrześcijańsko-Demokratyczną - Christiisch-Demokratische Union i bardziej konserwatywną, bawarską Unię Chrześcijańsko-Społeczną - Christlisch-Soziale Union) i socjaldemokracja (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec -Sozialdemokratische Partei Deutschland). Rolę języczka u wagi odgrywają w Bundestagu oscylujący między CDU i SPD liberałowie (Wolna Partia Demokratyczna - Freies Demokratische Partei). W latach 80. do Bundestagu wdarła się lewicująca partia    Zielonych (Die Grueneri), a    po zjednoczeniu    Niemiec    - postkomunistyczna    Partia

Demokratycznego Socjalizmu (Partei des Demokratische Sozialismus), uzyskująca poparcie głównie we wschodnich landach. Trwałym elementem niemieckiego życia politycznego wydaje się też być radykalna prawica, której główną siłą są republikanie (Die Republikaner), reprezentowani tylko w landtagach (parlamentach krajowych).

Ograniczenie liczby liczących się partii zapewniło systemowi politycznemu RFN dużą stabilność: po 1945 r. państwo to miało tylko 17 rządów.

Republika Włoska (do 1993 r.) jako przykład systemu w ielopartyjnego

Jak napisał Juerg Steiner, Włochy posługują się proporcjonalnym systemem wyborczym, w którym siła elektoratu jest sprawiedliwie przekładana na miejsca w parlamencie. Troska, by wszystkie grupy obywateli miały swoją reprezentację parlamentarną, sprawiła, że np. w 1988 r. w Izbie Deputowanych znaleźli się przedstawiciele 14 partii.

Najsilniejszą partią na włoskiej scenie politycznej była centrowa Chrześcijańska Demokracja (Democrazia Cristiana), z którą konkurowali komuniści (Partito Comunista Italiano) - druga co do znaczenia partia Włoch. Na trzecim miejscu znajdowali się socjaliści (Partito Socialista Italiano) - najsilniejsza z rzeszy małych partii tzw. laickich, do grona których zaliczano też radykałów (Partito Radicale), socjaldemokratów (Partito Socialista Democratico Italiano), republikanów (Partito Repubblicano Italiano) i liberałów (Partito Liberale Italiano). Swoich deputowanych miały też partie regionalne (Liga Lombardzka - Lega Lombarda czy Sardyńska Partia Działania -Partito Sardo d'Azione) i etniczne (francuska Unia Dolina Aosty- Unione Valdotain i niemiecka Południ owo tyrolska Partia Ludowa - Sudtiroler Volkspartei). W odróżnieniu od innych państw zachodnioeuropejskich w parlamencie znalazły się nawet ugrupowania skrajne: neofaszystowski Wioski Ruch Socjalny (Movimiento Sociale Italiano) i trockistowsko-maoistowska Demokracja Proletariacka (Democrazia Proletaria).

Tak wielka liczba reprezentowanych partii była przyczyną malej stabilności włoskiego systemu politycznego: do początku lat 90. Republika Wioska miała 52 rządy, tworzone czy to przez samą chadecję, czy to przez koalicje DC z socjalistami i innymi partiami laickimi.

W 1993 r. Wiochy przeżyły polityczne trzęsienie ziemi: ujawnienie korupcji elit politycznych osłabiło większość starych partii. Ich miejsce zajęły nowe siły: lewicowo-katolicka Sieć (La Re te), Liga Północna (Lega Nord) dążąca do autonomii północnych Wioch i neoliberalny nich Naprzód Wiochy (Forza Italia); wzrost popularności odnotowali też postfaszyści przekształceni w Sojusz Narodowy (Alleanza Nazionale) i postkomuniści, którzy stworzyli Partię Lewicy Demokratycznej (Partito Democratico delle Sinistra). Równocześnie dotychczasowa ordynacja proporcjonalna została zastąpiona ordynacją mieszaną, zgodnie z którą 3/4 deputowanych jest wybieranych zwykłą większością głosów, a w podziale miejsc w parlamencie uczestniczą tylko te partie polityczne, które uzyskały minimum 4% głosów. Zmusiło to partie polityczne do stworzenia dwóch wielkich koalicji: lewica zgmpowała się w Sojuszu dla Postępu (PDS, La Rete, skrajna Odnowa Komunistyczna - Rifondazione Comunista), prawica (Forza Italia, Lega Nord, Alleanza Nazionale) utworzyła tzw. Biegun Wolności. W tych warunkach dominujące poprzednio chadeckie centrum (Pakt dla Włoch - Palto per I'Italia) zostało zredukowane do niewielkich rozmiarów.