45887

Jan Czarnowski „Kultura 19 listopad

•    kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem,, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń

•    innowacji i odkryć dokonywały jednostki dzięki poza stołecznej, gatunkowej cesze, jaką jest inteligencja twórcza

•    o kulturze możemy mówić dopiero wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek zostaje zachowany, gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem trwałym zbiorowości ludzkiej, nie przyzwyczajeniem poszczególnej jednostki czyjej mniemaniem osobistym

•    kultura warunkuje wejście w jej skład nowego odkrycia

•    w rozwoju kultury istnieje konieczność, która sprawia, że każdorazowy stan jej jest warunkiem stanu jej następnego

•    twórczość jednostek, nawet najgenialniejszych, pomnaża lub zmienia tylko to, co było przed nimi - rozwój ich twórczości wyznacza ogólna „kultura duchowa"

•    jednostka współtworzy kulturę, lecz jej twórcę jest ogół ją współtworzących

•    społeczeństwo to nie tylko zbiór jednostek, to także to wszystko, co jest za tymi jednostkami i pomiędzy nimi: ogromna masa dóbr materialnych, praktykowanych sposobów opanowania i wyzyskania przyrody, narzędzi, technik, teorii, które oddzielają człowieka od natury - to także obyczaje, formy obcowania, praktyki religijne, pojęcie o tym co dobre i złe, piękne i brzydkie, co ludzi łączy i dzieli

•    kultura jest środowiskiem, w którym ludzie są zatopienie i każdy między nimi stosunek określony jest przez kulturę danej zbiorowości

•    jednostka ludzka poza społeczeństwem jest tylko okazem gatunku, gdyż jest wytworem społeczeństwa

•    myśleniem człowieka kierują określone kryteria - zmiany w myśleniu wynikają nie ze zmian zachodzących w jednostce, tylko w procesach historycznych i cywilizacyjnych

•    trzy stany rozwojowe wg Augusta Comte: teologiczny, metafizyczny i pozytywny

•    teoria Levy-Bruhla: pewnemu okresowi rozwoju materialnego i organizacyjnego społeczeństw odpowiada inny niż nasz sposób myśli, nie „logiczny", a „prelogiczny" - praczłowiek myślał inaczej nie dlatego, że był niezdolny do myślenia po naszemu, ale dlatego, że porządek jego myślenia jest określony rozwojem zbiorowości, której jest członkiem

•    kultura jest przeżywana indywidualnie przez jednostkę

•    nie istnieje kultura tylko materialna i tylko duchowa, gdy mówimy o którejś z tych kultur, to dostrzegamy tylko ten aspekt, który nam bardziej pasuje

•    cywilizacja - stopień najwyższy kultury, zakładający w rozwoju ogólnym ludzkości przebycie poprzednie stopni niższych - pierwotności i barbarzyństwa

•    kultura jednostki to przyswojenie i przeanalizowania, a w końcu zespolenie z różnymi wpływami kulturowymi

•    faktem kulturowym jest istnienie języka literackiego - w przeciwieństwie do niego istnieje gwara, przestrzennie ograniczona i nie do końca ustalona

•    elementem kultury jest nie wierzenie w pewne wzorce, ale wyobrażenie ich istnienia i słuszności

•    kulturą jest totemizm - system religijno-społeczny wspólny wielu ludom rozsianym na znacznej przestrzeni, mówiącym różnymi językami i należącymi do różnych ras

•    kultura jest zjawiskiem obiektywnym i międzygrupowym

•    kultura - całokształt zobiektywzowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie

•    niekiedy przyjmuję się za własne cały mechanizm kulturowy, niekiedy zaś tylko jego części