45924

Pierwotna substancja musi być nieskończona, bo z niej powstaje nieskończona rozmaitość rzeczy. I nie może być podobna do tych rzeczy, bo ma zawierać wszystkie, a nie być żadną z nich; nie będzie więc ani tworzywem stałym, ani płynnym, ani lotnym, ani ciepłym, ani zimnym; nie będzie przeto ani wodą, ani powietrzem. Musi być czymś, co nie posiada żadnych własności spośród tych, jakie przypisujemy przedmiotom otaczającego nas świata. Nie potrafimy w niej dostrzec żadnej własności, a więc będzie czymś nie określonym czasowo i przestrzennie, i jakościowo, będzie zatem jakimś apeiron (bezkres)- substancją nieokreśloną pod żadnym względem. Jest poza czasem i poza przestrzenią. Jest pierwotna, wszystko obejmuje i wszystkim rządzi. Jest niestworzona i niezniszczalna, nieśmiertelna, niewidzialna i nie starzejąca się. Z niej wszystko powstaje i do niej wraca. Apeiron jest substancją nieskończoną w sensie ilościowym, gdyż tego wymaga wieczne powstawanie; nie ma przerwy w powstawaniu.

Wieczny ruch apeironu to siła napędowa wszelkiego powstawania. W tej "jedności" złożonej, jaką tworzy apeiron, tkwią przeciwieństwa i z niej się wyłaniają. Zaczyna się proces powstawania świata, transformacji. Najpierw pojawił się bezkres, z beskresu zaś chaos. Na drodze przeciwieństwa od chaosu wyodrębnił się kosmos. Z wiecznej substancji, z apeironu, oddzielił się zalążek ciepła i zimna, co z kolei doprowadziło do wytworzenia wokół powietrza otaczającego Ziemię kuli ognistej, podobnej do kory drzewa. Następnie owa wielka kula ognista pęka i rozpada się na mniejsze części, które przekształcają się w Słońce, Księżyc i gwiazdy. W innej koncepcji powstanie świata - świat wyłonił się poprzez wydzielenie przeciwieństw (ciepło - zimno), a następnie stanów skupienia ziemia jako najcięższa skupiła się w środku, naokoło powstały lżejsze stany woda wyschła, tworząc w niektórych miejscach ląd, ogień rozerwał się w powietrzu i utworzył ciała niebieskie. Jest to pierwsza niemitologiczna koncepcja powstania świata, jednak nie jest wolna od pewnych nawiązań do mitologii, jak choćby objaśnianiem powstania świata poprzez antagonizmy pomiędzy rodzącymi się bogami.

Anaksymencs (585 - 525 r. p.n.e.) i szkoła elejska

•    Anaksymenes pochodził z Miłetu i był uczniem Talesa i Anaksymadra - przejął po nich problem analizy zasady świata

•    świat i przyroda są w nieustannym ruchu

0 wszystko, co istnieje, pulsuje nieustannym życiem, znajduje się w nieustannej transformacji żywiołów

■    ogień > powietrze > woda > ziemia

■    transformacja związana jest z istnieniem określonego ładu, który oparty jest na przekształcaniu żywiołów A więc owymi wytworami powietrza są elementy; ziemia, woda i ogień, a wszystko, co nie jest nimi, jest tworem tych elementów.

■    symbolem naszej planety jest kwadrat transformacyjny, na wierzchołkach którego znajdują się ogień, powietrze, woda i ziemia

0 nieustanny nich możliwy jest tylko dzięki kursowaniu powietrza

0 przyczynami powodującymi zmiany w przyrodzie są zmiany w powietrzu

■    ruch powietrza, nieodłączny od materii, powoduje zbliżanie się i oddalanie części powietrza