45948

materia jest z natury bezwładna, a dusza jest źródłem ruchu. Ciało i jego zmysły są dla duszy narzędziem poznania. Poznaje sama bezpośrednio, bądź pośrednio posługując się tymi narzędziami. Jednakże nie poznanie rzeczy, lecz idej przemawiało, według Platona, najdobitniej za tym, że poznanie jest funkcją duszy. Bo idee znamy, choć ciało wcale nie ma z nimi i nie może mieć styczności.

Koncepcja duszy wg Platona nie jest prosta. Są 3 warstwy duszy;

1.    Najniższą warstwą jest dusza porządliwą. zmysłowa. Odnosi się ona bezpośrednio do sfery odbierania wrażeń. Charakteryzuje się ona także pragnieniem realizacji.

2.    Druga warstwa to dusza uczuciowa - odnosi się do przeżywania emocji - sympatia, miłość, nienawiść, uczucia religijne, poczucie honoru.

3.    Najwyższą warstwą jest dusza rozumowa. Dzięki niej człowiek może się rozwijać w sposób intelektualny.

Platon zastanawiał się także dlaczego człowiek jest skazany na przeżywanie stanów cielesnych, życie w ciele? Podobnie jak u Pitagorasa tak i u Platona dusza zbłądziła. Dusza wciela się wielokrotnie, by za każdym razem być lepszą. Dusza powinna dążyć do ideału. Materia sama w sobie nie jest zła ale dusza powinna dążyć do wieczności, do tego co stałe.

Dla Platona dusza była przede wszystkim czynnikiem życia, ale przyznając jej funkcję poznawczą zrobił zasadniczy krok ku nowoczesnemu pojęciu duszy.

NAUKA O POZNANIU

Teoria idei - zgodnie z nią poznanie ma obejmować idee, postrzeganie zaś zmysłowe najoczywiściej nie nadaje się do poznania idej. Jeżeli w ogóle można poznać idee, to jedynie myślą, a nie zmysłami. Rzeczy można widzieć ale nie można o nich myśleć, o ideach zaś można myśleć a nie można ich widzieć. Podobnie jak istnieją dwa rodzaje bytu: idee i rzeczy -tak też i dwa rodzaje poznania: rozumowe i zmysłowe. Zapewne aby poznać rzeczy trzeba je widzieć, słyszeć czy ich dotknąć. Ale niektóre postrzegania np. postrzeganie kształtów, wzywają na pomoc myśli. Poznaje się myślą a nie zmysłami. Platon miał wiedzę rozumową nie tylko za niezależna od zmysłowej ale też za wyższą od niej. Od prawdziwego poznania wymagał dwóch rzeczy: aby dotyczyło samego bytu i aby było niezawodne. Otóż te wymagania spełnia tylko wiedza rozumowa, zmysłowa bowiem dotyczy tylko zjawisk i ulega nieustannym złudzeniom. Właściwie nie ma dwóch rodzajów poznania, lecz jest tylko jedno: racjonalne poznanie idej. Wszystko inne jest domysłem.

Platon rozdzielił dwa rodzaje myśli, które dotąd nie były oddzielone: myśl dyskursywną i mvśl intuicyjną. Dla Platona inmicja była aktem umysłu działającego samodzielnie i z samowiedzą. Wynosił ją jako zdolność bezpośredniego poznania prawdy, ponad rozumowanie - i nauk o stopniach poznania, powyżej poznania zmysłowego i dyskursywnego, otrzymała jeszcze stopień najwyższy, poznanie intuicyjne. Myśl dyskursywna to taka jaką posługuje się nauka - wnioskowanie. Takie myślenie jest pewnym schematem. Natomiast myślenie intuicyjne to bezpośrednie poznanie, rozumowe. Rozum uchwytuje istotę rzeczy.

Platon dążył do stworzenia ścisłej metody naukowej. Uważał że podstawą wszelkiej wiedzy jest czyste myślenie, bezobrazowe (analiza i synteza).

Alegoria jaskini - ludzie siedzą w jaskini. Na jej końcu jest świat idei. Siedzą do niego tyłem. Na ścianie widzą cienie idei. Biorą go z prawdziwy ale jest to tylko złudzenie.

Wg Platona FILOZOFIA dążenie do prawdziwego poznania na drodze rozumowej,