244277910

WPROWADZENIE

Sytuacja diagnostyczna, z natury rzeczy trudna dla osoby badanej, jest źródłem realnie odczuwanego dyskomfortu psychicznego. Doświadczenie dyskomfortu, pozostaje w ścisłym związku z postawą osób badanych wobec samych badań psychologicznych tzn. - znacząco modyfikuje uzyskiwane wyniki badań.

Przez sytuację trudną zgodnie z definicją Marii Tyszkowej należy rozumieć: „taki układ zadań (celów), warunków działania i możliwości działającego podmiotu, w jakim naruszona została równowaga między tymi elementami, w stopniu wymagającym nowej koordynacji, co powoduje przeciążenie systemu psychicznego i emocje ujemne.”¹ Przystąpienie do badań psychologicznych dla każdej ze stron (psychologa i kandydata) jest sytuacją zadaniową, która obejmuje wszelkie utrudnienia, przeciążenia, niepowodzenia lub zagrożenia niepowodzeniem i jego konsekwencjami. Zadanie w ogólnym znaczeniu, to świadomość konieczności i możliwości działania, które będzie podjęte, gdy podmiot działania: (1) jest motywowany, tzn. ma świadomość potrzeby oraz (2) jest kompetentny, tzn. dysponuje środkami i sposobami realizacji czynności. Tak więc, o postawie wobec badań psychologicznych w znacznej mierze decyduje: poziom samooceny, czyli wiara we własne siły, system nawyków zachowania się w sytuacjach trudnych i wymagających wysiłku intelektualnego, oraz kompetencje tj. poziom samoświadomości i umiejętności potrzebnych do rozwiązania danego zadania.

Doświadczenie dyskomfortu psychicznego towarzyszy także decyzji o wstąpieniu do seminarium duchownego. Niezależnie od charakteru motywacji, jaką prezentuje osoba badana, jest to decyzja życiowo ważna. Poziom doświadczanego dyskomfortu wydaje się być zróżnicowany m.in. w zależności od etapu zaangażowania alumnów w formację seminaryjną. Zazwyczaj jest on mniejszy u kandydatów do seminarium i większy u alumnów starszych roczników.²

Badania psychologiczne prowadzone wśród kandydatów do kapłaństwa ujawniają zróżnicowany poziom gotowości do współpracy z psychologiem. Szczególnie dotkliwym problemem, uniemożliwiającym często interpretację wyników badań, wydaje się być postawa

3

1

M. Tyszkowa, Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. Warszawa 1986, s. 21.

2

M. Jarosz, Wartość i znaczenie badań psychologicznych w seminariach, w: „Ateneum Kapłańskie”, 147(2006), z. 2(585), s. 280.