46020

prasie oraz innych środkach masowej informacji ZSRR” z 01.VIII .1990 r. Dla samej telewizji rosyjskiej bardziej przełomowe okazały się jednak wydarzenia wcześniejsze: 13. VI. 1990 powołano do życia Państwowe Radio i Telewizję (WGTRK). Mogło to świadczyć o tym, iż utraciwszy całkowicie kontrolę nad prasą władza pragnie uniemożliwić szersze przemiany w radiofonii i telewizji. Działania władz nie uchroniły jednak przed rozpadem dotychczasowego monopolisty w dziedzinie mediów elektronicznych jakim było działające od końca lat 50 Gostelradio (Komitet ds. Radiofonii i Telewizji ZSRR). W roku 1991 z Gostelradia wydzielono więc dwie, pośpiesznie dla zachowania formalności sprywatyzowane, lecz faktycznie pozostające pod ogromnym wpływem rządzących stacje telewizyjne. Pierwszą z nich było Ostankino. Telewizja ta, wedle powszecłuiej i w dużej części prawdziwej, opinii powstała przy czynnym udziale środowisk kryminalnych doprowadzających do masowej skali korupcję i grabież majątku narodowego. Drugim „odpryskiem” Gostelradia jest RTR, telewizja powstała wskutek konfliktu pomiędzy B. Jelcynem, a M.Gorbaczowem i odejścia z Gostelradia grupy demokratyzujących dziennikarzy protestujących przeciwko jawnym ingerencjom władz w swoją pracę. Poza kanałami quasi-państwowymi w roku 1991 powstała pierwsza duża rosyjska inicjatywa oddolna w zakresie nadawczości telewizyjnej - Ren-TV -początkowo funkcjonującej jeszcze jako instytucja zajmująca się produkcją programową, a od 1996 odrębna telewizja prywatna powstała z inicjatywy mera Moskwy (wkrótce pojawiły się również kolejne podobne jej podmioty jak WID, NIKA TV czy ATV). W kategoriach zawartości programowej rok 1991 przyniósł telewizji rosyjskiej kres izolacjonizmu - zgodnie z zasadami funkcjonowania rynkowego zaczęto emitować programy dostosowane do oczekiwań odbiorców,    siłą rzeczy rezygnując po    części    z wymiaru

propagandowo-wychowawczego telewizji. Wystąpił niemalże „wysyp emisyjny” programów zachodnich, głównie anglojęzycznych i programów rosyjskich na nich wzorowanych. Charakterystyczny dla tego okresu jest również upadek telewizji związkowej i regionalizacja telewizji. W końcu 91 r. „aktualizowana” został ustawa o środkach informacji masowej, a konstytucyjne gwarancje niezawisłości środków masowej informacji i wolności dziennikarskiej wypowiedzi zapisano również w nowej rosyjskiej konstytucji z 12.XII. 1993 r. Co ciekawe mimo licznych nowelizacji reform prawnych w tym okresie nie powstała żadna ustawa regulująca działalność radiofonii i telewizji. Swój udział w tej legislacyjnej nieścisłości, miały niewątpliwie nieustające konflikty pomiędzy Borysem Jelcynem, a parlamentem, z których najważniejszy dotyczył sensowności powstania kanału ORT (za którego powołaniem optował Jelcyn). Jedyną istotną inicjatywą prawodawczą odnośnie radiofonii i telewizji było powołanie przez prezydenta Federalnego Centrum Informacyjnego (28.1 II. 1993) pod którego nadzorem znalazły się regionalne rozgłośnie radiowe i telewizyjne (zarządzanie mediami elektronicznymi przeszło w ręce rad delegatów). Wśród medioznawców przyjęła się teza, iż brak szczegółowych regulacji w tym zakresie, być może w sposób zamierzony, przyczynia się w sposób walny do wszelkich pozaprawnych środków manipulacji i wpływu władz na pozornie niezależnie instytucje medialne (w tym TV). Niewiele, jak się z dzisiejszej perspektywy wydaje, zmienił w tej sprawie jelcynowski dehet o doskonaleniu działalności radiowej i telewizyjnej w Federacji Rosyjskiej z 07.10.1995, któiy dawał jednostkom medialnym teoretyczne swobody twórcze, ekonomiczne i organizacyjne. Wcześniej jednak, bo w roku 1993 (X-XI) na rosyjskiej „scenie medialnej” doszło do innego znaczącego, głównie z rynkowego punktu widzenia, wydarzenia. Pojawiła się wówczas pierwsza na rosyjskim rynku medialnym niezależna spółka telewizyjna NTW, niemal z miejsca zyskując sobie aprobatę i szacunek Rosjan, dzięki krytycznemu obiektywizmowi, odważnej, niezależnej publicystyce (np. program Kukły) i, niespotykanemu w rosyjskich mediach, dziennikarskiemu profesjonalizmowi (vide: reportaże z wojny czeczeńskiej). Od strony Finansowej autorem sukcesu był jeden z rosyjskich magnatów finansowych Władimir Gusiński. Innym niewątpliwie ważnym wydarzeniem tego roku było