- Ustrój gosp. - to obowiązujące w danej „społeczności gospodarującej'' (gospodarce narodowej, UE) reguły prawne życia gosp. - korelatywne do porządku gosp.
2 tvpv idealne sposobu organizacji „społeczności gospodarującej":
1/ gospodarka administr. centralnie (planistyczna, nakazowo-rozdzielcza)
21 gospodarka tynkowa (wolna) - por. w/w cechy
Ad 1/ - Pozornie wydaje się, że na wolnym rynku jest dużo marnotrawstwa (np. na reklamę, marketing), występują duże dysproporcje, nierówności.
- Stąd pomysł centralnego planowania: zamiast tysięcy niezależnych jednostek - jedna centrala steruje gospodarką.
- Władza planistyczna wyznacza: co. ile. kiedy, gdzie, jak przez kogo będzie produkowane oraz jak będą dzielone dobra; zarządza i kontroluje; polecenia władz planist. są bezwzględnie obowiązujące (plan dyrektywny).
- Celem jest ograniczenie prod. luksusowej; inw- głównie wprzem. ciężki
- Centralne planowanie nie sprawdziło się m in. z tego powodu, że odgórnie stanowione ceny były sztuczne; przestały pełnić funkcję informacyjną - co prowadzi do marnotrawstwa.
- Nastąpiła „ideologizacja gospodarki"; rezultat: „gospodarka niedoborów"; „chora praca", gosp. absurdy - i bankructwo tego systemu.
PLANOWANIE DYREKTYWNE
w gospodarce administrowanej centralnie (nakazowo-rozdzielczej; „gospodarce niedoborów")
Centralny organ planujący, np. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów (plany 5-letnie, plany roczne) iPOLECENIA
Ministerstwa działowo-gałęziowe iPOLECENIA Zjednoczenia / Kombinaty IPOLECENIA Przedsiębiorstwa
Gospodarcze konsekwencje systemu nakazowo-rozdzielczego i systemu rynków ego
SYSTEM NAKAZOWO-ROZDZIELCZY |
SYSTEM RYNKOWY |
1. nieprawidłowa alokacja zasobów gosp.; centralna reglamentacja środków produkcji, dewiz, kredytów itp. 2. system nieelastyczny; nie dostosowywał struktury produkcji do potrzeb odbiorców 3. system niezdolny do absorpcji innowacji 4. hamuje inicjatywę oddolną i kreatywność 5. tendencje do ukrywania rezerw, do zniekształcania informacji gosp. dla iniiknięcia wzrostu wskaźników planu 6. rozrost administracji gospodarczej 7. uniemożliwia rozwój instytucji demokracji gosp. |
1. sprzyja racjonalnej alokacji zasobów gosp.; decyduje o niej wobia gra sił rynkowych 2 system elastyczny; optymalne wykorzystanie potencjału ludzkiego i materialnego 3. stymuluje innowacyjność 4. sprzyja osiąganiu korzystnych relacji między nakładami a efektami 5. skraca czas reagowania na zjawiska gosp. i podejmowania decyzji 6. sprzyja osiąganiu równowagi gosp. 7. umożliwia nieskrępowaną działalność gosp. i rozwój instytucji demokracji gosp |
Pojecie gospodarki
A/ Desygnat nazwy . gospodarka" (odp. na pytanie: o czym się orzeka orzekając „gospodarka"; przedmiot materialny ekonomii)
[1] Działama - dla zdobycia środków utrzymania, w których ludzie współdziałają ze sobą...
[2] Zespół przedmiotów- urządzenia (budynki, narzędzia, aparatura, maszyny) i sposoby postępowania: technika
[3] Zespół podmiotów - krąg osób pełniących różne role: przedsiębiorcy, menedżerowie, pracownicy, konsumenci iip.