46313

W procesie zarządzania budżetem wyszczególnić możemy dwa rodzaje polityk poprzez które państwo oddziałuje na budżet i jego kształt:

a.    Aktywna polityka budżetowa (dyskrecjonalna) - polega na stosowaniu przez rząd określonych środków oddziaływania na popyt globalny (zmiany stawek i struktury podatków, zmiany wypłat przelewów - np. dla samorządów, zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne), w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom w gospodarce, stabilizacji cen, ograniczenia bezrobocia.

Ten rodzaj polityki wymaga wprowadzania zmian w programach budżetowych i wiąże się z opóźnioną reakcją zmian na zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki. Jest ona stosowana w celu sterowania działaniem automatycznych stabilizatorów (np. w celu zmiany aktualnego stanu popytu globalnego). Aktywna polityka budżetowa może mieć charakter

•ekspansywny - pobudzenie popytu globalnego poprzez zwiększenie wydatków państwa lub obniżenie podatków. Powoduje to uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego;

•restrykcyjny - państwo ogranicza nadmierny popyt globalny przez zmniejszenie wydatków budżetowych lub podwyższenie podatków.

b.    Pasywna polityka budżetowa - jej fundamentem jest założeiue, że pewne elementy dochodów i wydatków budżetowych automatycznie reagują na zmiany aktywności gospodarczej wyzwalając impulsy łagodzące wahania koniunkturalne. Impulsy te to tzw. automatyczne stabilizatory i ich uruchomienie nie wymaga podejmowania żadnych decyzji ze strony rządu Polityka pasywna występuje zazwyczaj jako pierwszy etap zmagań z wahaniami koniunktury.